سوال حقوقی شماره ۱۵: آیا وکالت وکیلی که به دلیل دفاع از موکل زندانی است امکان‌پذیر است؟
سوال: وکیل من یکی از افرادی است که به خاطر وکالت پرونده‌های سیاسی الان در زندان است. ولی همچنان وکالت من را به عهده دارد. از نظر حقوقی تکلیف پیگیری پرونده من چطور می‌شود؟ آیا او همچنان می‌تواند وکیل من باشد و برای دفاع در دادگاه حاضر شود و یا باید وکیلم را عوض کنم؟
پاسخ: وکیل شما برای حضور در دادگاه و همچنین جهت مطالعه پرونده و آماده کردن دفاعیات، باید بتواند از زندان خارج شود. تنها راه خروج موقت یک زندانی دریافت مرخصی است. بنابراین وکیل شما فقط در صورتی می‌تواند در دادگاه از شما دفاع کند که بتواند با رعایت مقررات از مرخصی برخوردار شود.
در اغلب موارد، وکلای فعالان مدنی به اتهام «اقدام علیه امنیت ملی» محکوم می‌شوند، از طرفی بر طبق ماده ۲۲۱ آیین‌نامه اجرایی سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور مصوب ٢٠/٩/۱۳۸۴ کسانی که به اقدام علیه امنیت ملی محکوم شده باشند، صرفا پس از گذراندن نیمی از دوران محکومیت خود و با اجازه دادستان مربوطه می‌توانند از مرخصی برخوردار شوند. علاوه بر این، بر طبق تبصره ماده ۲۱۴ همین آیین‌نامه، «اعطای مرخصی به زندانیان به عنوان یک حق تلقی نمی‌گردد و برخورداری از آن موکول به رعایت مقررات زندان و کسب امتیازات لازم می‌باشد.» تمامی زندانیان از جمله محکومان به اقدام علیه امنیت ملی باید حداقل ۲۰۰ امتیاز را با رعایت موارد مندرج در این ماده کسب کنند تا بتوانند در صورت صلاح‌دید مقامات مربوطه از مرخصی استفاده کنند.
بنا بر نکاتی که ذکر شد، هیچ تضمینی وجود ندارد که وکیل شما بتواند دقیقا در زمانی که برای دفاع به وجود او نیاز دارید مرخصی گرفته و از زندان خارج شود. به همین جهت پیشنهاد می‌شود که از وکیل دیگری هم برای دفاع بهره بگیرید.
برای این منظور دو راه وجود دارد: عزل وکیل پیشین و انتخاب وکیل جدید، و یا اضافه کردن یک وکیل به پرونده یعنی به جای یک وکیل، دو وکیل داشته باشید.
