همکاری صدا و سیما با دستگاه های اطلاعاتی در نقض وسیع حقوق بشر
درخواست برکناری و محاکمه رییس صدا و سیما
نیاز به رسانه های مستقل مبرم تر از همیشه است
کمپین خواستار برکناری محاکمه عزت الله ضرغامی، رییس سازمان صدا و سیما، به دلیل نقش وی در پنهان کردن نقض گسترده حقوق بشر و نشر اتهامات کذب، افترا آمیز و بی اساس است.
۲۰مرداد ۱۳۸۹ – کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران امروز گفت صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، به عنوان یک بازوی دستگاه های اطلاعاتی و امنیتی ایران در نقض گسترده حقوق بشر پس از انتخابات مورد مناقشه سال ۱۳۸۸ دست داشته است.
تحقیقات و بررسی های کمپین در خصوص محتوای برنامه هایی که توسط صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران تهیه می شوند، نمایانگر یک رابطهء کاری بسیار نزدیک مابین مقامات اطلاعاتی و قضایی ایران که مسئولیت محاکمهء دستگیرشدگان پس از انتخابات را به عهده داشته اند، از جمله مازیار بهاری، گزارشگرنیوزویک که پارسال دستگیر شد، می باشد.
صدا و سیما همچنین برنامه های تخریبی متعددی را علیه شخصیت های شناخته شده سیاسی و فعالان جامعه مدنی، مانند دکتر شیرین عبادی، برندهء جایزه صلح نوبل، و دکتر فاطمه حقیقت جو، نمایندهء سابق مجلس شورای اسلامی، در قالب برنامه های به اصطلاح مستند پخش کرده است. صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران همچنین فشار غیر قانونی روی خانواده های کسانی که طی اعتراضات سال گذشته کشته و یا زخمی شدند گذاشته است تا اظهارات خلاف واقعیت بیان کنند.
کمپین خواستار برکناری محاکمه عزت الله ضرغامی، رییس سازمان صدا و سیما، به دلیل نقش وی در پنهان کردن نقض گسترده حقوق بشر و نشر اتهامات کذب، افترا آمیز و بی اساس است.
هادی قائمی، سخنگوی کمپین گفت: “تلویزیون دولتی ایران با بازجویان سازمانهای اطلاعاتی و امنیتی در پایمال کردن حقوق دستگیر شدگان و شهروندان تبانی کرده است.”
نقش قابل توجه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به عنوان ابزاری در خدمت نقض حقوق بشر در انجام مصاحبه های اجباری متعدد با زندانیان سابق و خانواده های تظاهرکنندگانی که توسط نیروهای امنیتی کشته شده اند، توام با بررسی دقیق برنامه های تلویزیون ایران در این گزارش فاش شده است.
تحقیقات کمپین نشان می دهد که تهیه کنندگان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران با بازجویان، ماموران اطلاعاتی، و ماموران قضایی دست به دست دادند تا اعترافات ساختگی تهیه و ضبط نمایند. در برنامه هایی که به شدت دستکاری شده اند، سناریوهای خاصی که توسط وزارت اطلاعات طراحی شده بودند دنبال شدند تا نقض حقوق بشر را پنهان کرده و اتهامات بی اساس علیه ناراضیان طرح کنند.
تحت قوانین ایران، تهیه کنندگان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و کارگردانان این برنامه ها مرتکب “نشر اکاذیب”، “توهین و تهمت” ،”افترا” و “تشویش اذهان عمومی” شده اند و باید در یک دادگاه به دلیل برنامه های افتراآمیزشان محاکمه شوند.
شرکت فعال در “دادگاه های نمایشی” و بازجویی ها
مازیار بهاری روزنامه نگار ایرانی-کانادایی که پس از انتخابات بیش از سه ماه را در زندان گذراند وزیرفشارهای روحی وجسمی از اواعترافات اجباری گرفته شد به کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران در خصوص جلسه اعترافات و هماهنگی صداوسیما وبرخی رسانه های نزدیک به دولت از جمله شبکه انگلیسی زبان پرس تی وی با ساختگی بودن این نمایش گفت: “در زندان سه تیم خبرنگاری آمدند. یکی پرس تی وی ، یکی صدا وسیما و خبرگزاری فارس….بازجو گفت یک مقداری از فیلم اعترافات را می دهیم برنامه هشت و نیم استفاده کند. درجریان اعترافات افراد تیم صداوسیما با بازجو ها صحبت می کردند…. کاملا با هم هماهنگ بودند مثلا بازجو به آنها کاغذ می دادو می گفت مثلا این را هم بپرسید.”
بهاری گفت که “من را یک شب به یک اتاق بازجویی جدید آوردند و یک نفر جدید من را توجیه کرد و گفت که ما به شما مظنون هستیم که جاسوسی می کنید و رویه رسیدگی قضایی به اتهام جاسوسی برخلاف دیگر رویه ها ست وتا موقعی که ثابت شود بی گناهید گناهکار شناخته می شوید مگر اینکه معامله ای کنیم و گفت مگر این که من یک سری مطالب را می گویم که جلوی خبرنگاران تعریف کنید.”
شهادت مازیار بهاری به روشنی آشکار می کند که صداوسیما نه فقط گزارش دهنده بلکه بخشی از پروژه اعتراف گیری از زندانیان سیاسی برای مقاصد سیاسی به شمار می رفت. بهاری به کمپین گفت که زمانی او به بازجویش گفت که همه متن سوال وجواب هایی که قراراست در جلوی دوربین بگوید به خاطرش نخواهد ماند. بهاری گفت که بازجویش درپاسخ گفت: “برای اینکه راحت تر باشد متن اعترافات را به صورت سوال وجواب در می اوریم بنابراین خبرنگار این سوالات را می پرسند و شما جواب می دهی.” بهاری افزود: ” بنابراین به هر سه سری یک سوال داده بود و من هم که می دانستم چیست جواب می دادم. یک خبرنگار شبکه صداو سیمای فارسی بود ویکی خبرنگار شبکه انگلیسی زبان پرس تی وی ودیگری هم خبرنگار خبرگزاری فارس. هر سه تا و من از روی یک نوشته می خواندیم. سوالات بازجو بود که مامورین صداو سیما می خوانند. وقتی که من اشتباه می کردم خبرنگار مثل بازجو می گفت اینجوری بگویی بهتر است. کاملا مشخص بود که هماهنگ شده بودند. حتی صداو سیما و پرس تی وی هم همین سوالات را از من کردند.”
بنا به گفته بهاری، بین بازجویانش و تیم صدا و سیما هماهنگی کامل بر قرار بود. وی در این خصوص گفت: “اتاقی که من در آن توسط پرس تی وی مصاحبه شدم همان اتاق بازجویی من بود، فقط در زمان ضبط برنامه، یک پرده قرمز پشت من قرار گرفت و بازجویم پشت آن پرده نشسته بود تا مطمئن شود که من مطابق میل او صحبت می کردم.”
در تاریخ ۱۰ مرداد صداوسیمای جمهوری اسلامی به پخش دادگاه یکصدتن از بازداشت شدگان بعد از انتخابات پرداخت درحالی که تا پیش از آن بسیاری از بازداشت شدگان به وکیل ویا خانواده های خود دسترسی نداشتند. یکی از افرادی که در این دادگاه حضورداشت به کمپین بین المللی حقوق بشر گفت: ” ماجرای اعتراف گیری که صداوسیما آن را پخش کرد کاملا تمرین شده بود. افرادی که اعترافات انها پخش شد جدا از بقیه زودتر به یکی از سالن های کناری برده شدندو هماهنگی های لازم با آنها به عمل آمد و برخلاف آنچه در دادگاه نمایش داده شد همه صحنه اعترافات از قبل برنامه ریزی شده بود. پیش از جلسه دیدم که آقای …. یکی از افرادی که مجبور به اعتراف شد متنی را به همراه معاون دادستان تمرین می کرد.”
منبع یادشده افزود: “جریان پوشش جلسه دادگاه با دادگاه معمولی کاملا متفاوت بود. گروه فیلمبرداری بخش خبری صداوسیما از ساعت ها قبل با مقامات دادستانی برای نحوه پوشش دادگاه به گفت وگو پرداختند. به نحوی که نام یکی از متهمین در دادگاه با حرف اول نام و نام خانوادگی مطرح شد. اما در صداوسیما نام کامل افراد برده شد. درجریان دادگاه با اینکه دادستان تهران سعید مرتضوی حضور نداشت اما قبل از جلسه دادگاه او با فردی که ظاهرا مسوول هماهنگی بین دادستانی و تلویزیون بود صبحت می کرد. درزمان برگزاری دادگاه سعیدمرتضوی و مدیرخبرگزاری فارس در اتاقی پشت دادگاه از یک تلویزیون مداربسته دادگاه را کنترل می کردند.”
همکاری صدا وسیما فقط منحصر به روز دادگاه نبوده و در طول پروسه بازجویی و اعتراف گیری وجود داشته است.
یکی از زندانیانی که پس از بازداشت تحت فشارهای شدید روانی وجسمی مجبوربه همکار درجریان اعتراف گیری اجباری شده است به کمپین بین المللی حقوق بشردرایران در خصوص نزدیکی شبکه های خبری صداوسیما به مقامات قضایی درجریان اعتراف گیری از زندانیان گفت: “درچندین نوبت سعید مرتضوی دادستان وقت تهران دستگیرشدگان بعد از انتخابات را به دفترکار خود می آورد و همزمان تیمی از شبکه خبر هم در محل حضور می یافت. درحالی که تیم شبکه خبر از دوربین ها و امکانات حرفه ای برخوردار بودند تا اعترافات افراد یاد شده را که قبلا در زندان تهیه و تدوین شده و بارها در زندان تمرین شده بود بخوانند. متن اعترافات قبل از خوانده شدن به تایید کسی که مسوولیت بازجویی را به عهده داشت می رسید. برخی از این اعترافات گرفته شده قبل از دادگاه افراد یادشده بوده است. هدف تصویربرداری از اعترافات یاد شده پخش بخش هایی همزمان آن در شب برگزاری دادگاه بوده است که به دلایلی مجموعه پخش اعترافات به شمار اندکی از جمله آقایان ابطحی، عطریان فر، مازیاربهاری، امیرحسین مهدوی وچندین تن دیگر خاتمه پیدا کرد.”
پنهان کردن قتل معترضان
صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، فعالانه تلاش در پنهان کردن قتل معترضان توسط نیروهای امنیتی و بسیج بوده است. در ادامه روند مستند سازی های صدا وسیمای جمهوری اسلامی ایران برای رفع ابهام از مرگ مشکوک نداآقا سلطان، تا کنون چندین برنامه تهیه شده است که هر یک با دیگری تناقضات متعددی در خصوص مرگ ندا آقا سلطان دارد.
هاجر رستمی مطلق ،مادر ندا، در گفت وگویی با کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران پیرامون “مستند تقاطع” گفت:” من فیلم را ندیدم، فقط شنیدم.نمی خواهم که بینم! نظری هم ندارم. تا به حال سه بار فیلم درست کردند، هر بار حرف قبلی خودشان را نقض کردند، ولی تا آن جایی که من مادر ندا هستم، می دانم،او برای تظاهرات بیرون رفته بود و به دست نیروهای خودشان، کشته شده است، غیر از این چیز دیگری نمی تواند باشد.”
هاجر رستمی در پاسخ به این پرسش کمیپن که آیا مطالب مطرح شده در مستندهای تولید شده را باور دارد یا خیر ، پاسخ داد:” هیچ کس این دروغ ها را باور نکرده، نه مردم ایران نه مردم جهان!”
مادر ندا آقا سلطان در ادامه این گفت و گو تأکید کرد: “من در مقابل ساخت این فیلم ها سکوت کردم و شکایت نکردم؛ چون وقتی روز روشن، ندا را زدند و کشتند، من شکایت کردم به هیچ جا هم تا به حال نرسیده است، راجع به فیلم به کی از کی شکایت کنم؟!” وی تصریح کرد: ” گفتند فیلم خودکشی ندا را ما نساختیم. گفتم بالاخره صدا وسیمای شما آن را پخش کرده است، چه طور شما خبر نداشتید؟ گفتند ما می خواهیم یک فیلم درست کنیم، بگوییم ندا را چه کسی کشته که درآن فیلم، قاتل را هم یک خانم معرفی کردند! وقتی به فیلم خودکشی ندا اعتراض کردم، گفتند اعتراضت را در روزنامه مطرح کن، من پاسخ دادم: “روزنامه ای که دولت ان را درست میکند، من دراین روزنامه چه بگویم؟”
هاجر رستمی در پایان گفت وگویش با کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران گفت: “من می خواهم به آقای ضرغامی که گفته اند ندا هنرپیشه بوده و به همین دلیل چشم هایش با چشم های باز از دنیا رفته است بگویم: آقای ضرغامی یک لحظه، یک لحظه،خودت را به جای من بگذار، یک لحظه، نمی گویم سال ها! این حرف آقای ضرغامی روی من اثربسیار بدی گذاشت و من گفتم: خدایا خودت می دانی، ندا هنر پیشه نبوده، انسانی بوده؛ مثل همه جوانهای دیگر،آقای ضرغامی چشم های ندا باز ماند و باز می ماند تا لحظه ای که به نتیجه برسد، به هدفاش برسد، اگر چشم هایش بسته می ماند، شاید ان قدر تاثیر گذار نبود، چشم های باز ندا دنیا را تکان داد، ملت ایران را تکان داد!”
معصومه چگینی، همسر محرم چگینی از نخستین کشته شده های پس از انتخابات به کمپین گفت: “پس از کشته شدن شوهرم یک عده ای با دوربین آمدند خانه ما پرسیدند چرا شوهرتان رفته بود به خیابان؟ آیا سیاسی بود؟ چه فعالیت هایی می کرد؟ گفتند یک عده سایه کار اغتشاش گر شوهر من را کشتند، آنها نبودند .کی می تواند برود روی پشت بام تیر روی سر مردم بریزد؟ به ان ها گفتم یک عده اغتشاش گر از کجا می دانستند آمده در خیابان باید او را بکشند؟ گفتند یک عده ای آن روز بودند از این فرصت ها سواستفاده کردند.”
پدر یکی از افرادی که مقابل صدا و سیما تیر خورده بود و و هم اکنون از ضایعات فیزیکی حاد رنج می برد به کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران گفت: “بارها احضارم کردند و خواستم به شبکه دو سیما بروم و در مصاحبه ای بگویم که رفتار وحشیانه ارازل و اوباش را محکوم می کنم. بعد از چندین بار مذاکره پیرامون این مساله وقتی حاضر به این کار نشدم. روزی عده ای با دوربین و تجهیزاتشون بی هماهنگی در خانه ام امدند که ما امدیم از طرف تلویزیون مستندی از فرزند شما تهیه کنیم که قربانی خشونت اراذل شده. من گفتم بچه ی من سالمه اتفاقی برایش نیفتاده که کسی از آن فیلم بسازد.”
تخریب و افترا به شخصیت ها و فعالان سیاسی
علاوه بر همکاری نزدیک صدا و سیمای جمهوری اسلامی با ماموران اطلاعاتی و بازجویان، صداوسیما به صورت سیستماتیک برنامه های تلویزیونی برای تخریب شخصیت ها از طریق مطرح کردن نسبت های ناروا، موارد دروغ و افترا دربارهء آنان از برنامه های سیاسی خود پخش کرده است و درمقابل از اینکه در خصوص ادعاهای مطرح شده در این فیلم ها پاسخگو باشد و جوابیه افرادی که همگی آنها در خارج از کشور به سر می برند را منتشر کند خودداری کرد.
در تاریخ ۵ خرداد ۱۳۸۹، برای اولین بارخبر پخش چنین برنامه ای را رییس سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی عزت الله ضرغامی منتشر کرد. اودرکنگره تشکل سیاسی جمعیت ایثارگران اعلام کرد: ” برای سالگرد انتخابات مستندی تهیه شده است که قضیه فتنه از قبل تا پس از انتخابات برای بینندگان تشریح میکند، زیرا خاصیت فتنه این است که بعد از وقوع آن همگان متوجه واقعیات می‌شوند و لذا وقتی این فتنه تبیین شد، واقعیات در مورد آن باور‌پذیرتر می‌شود.”
این سلسله برنامه های تلویزیونی که ابتدا به نام مستندات فتنه پخش شد و پس از آن عنوان “روشنگری” بر خود گرفت در وب سایت باشگاه خبرنگاران جوان وابسته به صداوسیما قابل مشاهده است.
ازجمله این برنامه ها می تواند به پخش برنامه یاد شده در مورد افراد زیر اشاره کرد:
۱-دکتر فاطمه حقیقت جو، نماینده مجلس ششم، زمان پخش برنامه : ۵ خرداد ۸۹
۲- فریبا داوودی مهاجر، فعال حوزه زنان و روزنامه نگار، زمان پخش برنامه: ۹ خرداد ۸۹
۳- محسن سازگارا، فعال سیاسی و مطبوعاتی، ۱۶ خرداد ۸۹
۴- عطاالله مهاجرانی، وزیرپیشین فرهنگ وارشاد اسلامی، ۱۸ خرداد ۸۹
۵- علی افشاری، فعال سیاسی وعضوسابق دفترتحکیم وحدت، زمان پخش برنامه: ۲۳ خرداد ۸۹
۶-شیرین عبادی، رییس کانون مدافعان حقوق بشر و برنده جایزه صلح نوبل ، ۲۰ خرداد ۸۹
در فیلمی که از فریبا داوودی مهاجر ازفعالان جامعه مطبوعاتی و مدنی کشور پخش شد از کلاژ تصاویر و استفاده از مطالب غیرواقعی استفاده شده است که مورد تکذیب وی نیز قرارگرفته است. خانم داوودی مهاجر به کمپین گفت:” فیلمی که در ارتباط با من در صدا و سیمای جمهوری اسلامی پخش شد فیلمی سراسر دروغ و جنجال سازی بود.”
برای مثال در این فیلم گفته می شود که وی درچندین مرحله سمت های دولتی در اختیار داشته است. او به کمپین گفت: “من هیچگاه در طول ۳۰ ساله حکومت جمهوری اسلامی هیچ مسند دولتی نداشته ام. مشاور هیچ وزیری در دوره اصلاحات نبوده ام. در مرکز تحقیقات استراتژیک فعالیتی نداشته ام.” او همچنین گفت در فیلمی که از وی پخش شده است “یکسری عکس های دروغ که هیچ ربطی” به وی نداشته است مورد استفاده قرار گرفته است.
در فیلم مشابهی که در مورد خانم دکترفاطمه حقیقت جو پخش شده است ، گفته می شود که یک موسسه آمریکایی که وابسته به سنای آمریکاست جایزه ای را به وی اهدا می کند. همچنین گفته می شود که وی “قاتلان فرزندان ایران” را از جرگه “خودی” ها محسوب می کند. علاوه بر ان در این فیلم سخنرانی خانم حقیقت جو در سازمان حقوق بشر عفو بین الملل که در این برنامه یک سازمان “صهیونیستی” و “ضدخدا” معرفی می شود، نیز مورد نکوهش قرارگرفته است. مطالب دیگری دراین فیلم مطرح می شود که به گفته وی تماما دروغ است. خانم حقیقت جو به کمپین گفت: ” درفیلم پنج دقیقه ای که در مورد من پخش شد ۱۵ دروغ وجود دارد یعنی هر دقیقه ۳ دروغ.”
خانم شیرین عبادی در مورد فیلمی که از همسرش در طی بازداشت از اوتهیه شده و در تلویزیون پخش شد گفت: “موقعی که اعترافات ساختگی را از همسر من می گرفتند با کمک مامورین تلویزیون که مشغول فیلمبرداری بودند اتاق زندان را قبلا طوری دکور کرده بودند که به نظر بازداشتگاه نیاید. یعنی یک مبل قرمز و یک گدان گل گذاشته بودند که فقط دوربین اینها را می گرفت در حالی که بقیه اتاق بازداشتگاه بود ودرتهیه این فیلم و نمایش دادن آن مسولین سیما کاملا دخالت داشتند.”
کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران سخنان رییس سازمان صداو سیما وبرنامه های پخش شده موسوم به فتنه را نشان دهنده نقش بارز این رسانه در ترور شخصیت و نقض حقوق شهروندی از طریق انتشار تهمت وافترا درمورد شهروندان ایرانی و بازی کردن نقش رسانه ای دستگاه های امنیتی برای پرونده سازی علیه افراد می داند.
اصل ۱۷۵ قانون اساسی ایران تصریح می کند که صدا و سیمای جمهوری اسلامی باید به آزادی بیان احترام بگذارد. اصل ۲۲ قانون اساسی اعلام می دارد ” حیثیت، جان، مال، حقوق، مسکن و شغل اشخاص از تعرض مصون است مگر در مواردی که قانون تجویز کند.” همچنین، مطابق اصل ۳۷، ” اصل، برائت است و هیچکس از نظر قانون مجرم شناخته نمی شود، مگر این که جرم او در دادگاه صالح ثابت گردد.”
کلیه این اصول در برنامه های صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران که در آنها به اعضا شناخته شده جامعه مدنی و فعالان سیاسی ایران حمله شده است نقض شده اند.
کمپین خواستار برکناری محمد ضرغامی از مقام ریاست صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است. همچنین، کمپین باور دارد که در نبود رادیو ها و تلویزیون های مستقل در ایران، دفاع از خود برای اشخاصی که توسط صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران تحت افترا قرار می گیرند در دادگاه افکار عمومی غیر ممکن می شود. قوهء قضاییه و مجلس شورای اسلامی باید تحقیقات مستقل خود را برای رسیدگی به تخلفات صدا و سیمای ایران در پخش این برنامه ها آغاز کنند.
