با تاسیس ۲۰۰۰ مهدکودک توسط بسیج: گام جدی برای تربیت ایدئولوژیک کودکان نسل آینده
نهادهای نظامی-مذهبی مانند سازمان تبلیغات اسلامی و بسیج برای کنترل مهدکودک ها و برنامه ریزی های تربیتی در این نهادهای آموزشی تلاش می کنند.
پس از سه دهه تلاش نهادهای مذهبی و نظامی وابسته حکومت در ساختار آموزشی برای تربیت ایدئولوژیک نسل آینده، اعلام توافق سازمان بهزیستی و بسیج خواهران برای تشکیل دو هزار مهدکودک توسط این سازمان وابسته به سپاه پاسداران، از حساسیت جدی و اقدام عملی این نهادها برای نفوذ در ساختار غیر دولتی آموزش در مهدکودکها خبر می‌دهد.
تلاش اصلی نهادهای نظامی-امنیتی اینبار تربیت ایدئولوژیک نسل آینده از همان قدمهای اول و در مهد کودک‌ها با استفاده از نهادهای تحت کنترل دولت حسن روحانی است. بر اساس گفته‌های برخی از مقامات جمهوری اسلامی، تجربه نسل تربیت یافته در دوران حاکمیت جمهوری اسلامی، تجربه‌ای شکست خورده در زمینه تربیت ایدئولوژیک جوانان است و نهادهای نظامی و امنیتی حاکم در ایران می‌کوشند تا با تغییر روش در ساختار آموزش، از ادامه این تجربه شکست خورده جلوگیری کنند.
هفته گذشته سایت محلی اقتدار ملارد که به راستگرایان نزدیک است، گزارشی از سخنان سیدشهاب‌الدین چاوشی، معاون سیاسی استاندار تهران در این شهر منتشر کرد که در آن گفته بود: “۹۰ درصد جوانان ما امروز به واسطه رفتارهای سیاسی ما از اسلام فاصله گرفته‌اند. ما نمی‌توانیم حرف‌هایی را بزنیم که عده خاصی آنها را بپسندند. این شیعیان امیرالمونین که با رفتارهای من و شما و بی‌تفاوتی‌ها و بی‌مسئولیتی کسانی که در معرض مسئولیت قرارگرفته‌اند از دین‌دارن گریزان می‌شوند، مسئولیتش با من و شماست.”
شاید به همین دلیل است که نهادهای قدرتمند نظامی-امنیتی که مدعی حراست از ایدئولوژی حاکم هستند، حضور و دخالت در زمینه آموزش کودکان را در دستور کار خود قرار داده‌اند.
صدور مجوز دو هزار مهد کودک برای بسیج
آرزو ذکایی‌فر، مدیر کل امور کودکان سازمان بهزیستی کشور، پنجم اردیبهشت‌ماه در گفتگو با سایت باشگاه خبرنگاران، در حالی که از برنامه این سازمان برای “توسعه کیفی مهدهای کودک” و ارتقای آن به سطح استاندارد سخن می‌گفت، از تعطیلی قریب‌الوقوع مهدکودک‌های به گفته او “غیرمجاز” هم خبر داد و اعلام کرد: “ساماندهی مهدهای کودک غیر مجاز در دستور کار سازمان قرار گرفته است و بر اساس تفاهم‌نامه‌ای قرار شده برای ۲ هزار مهدکودک بسیج خواهران مجوز صادر شود.”
البته این اولین بار نیست که خبر واگذاری مهدکودکها به سازمان بسیج منتشر می‌شود. در سال‌های گذشته، بخش بزرگی از خدمات آموزشی خصوصی کودکان در اختیار سپاه پاسداران و سازمان بسیج قرار گرفت و اکنون به نظر می‌رسد که این روند با شدت بیشتری ادامه پیدا کند. برای نمونه در آذرماه سال ۱۳۹۲، خبرگزاری دانشجو وابسته به بسیج دانشجویی خبر داد که در حاشیه همایش تقدیر از زنان و مادران اسوه بسیجی و با حضور سرتیپ محمدرضا نقدی، رئیس سازمان بسیج مستضعفین و مینو اصلانی، مسئول بسیج جامعه زنان، ۵۰۰ مهد کودک قرآنی بسیج، افتتاح شده است.
چند روز قبل از ٰآن، محمدرضا نقدی، در همایشی دیگر که با عنوان “تجلیل از پیشتازان رجعت به حجاب برتر” برگزار می‌شد، از وضعیت مهدکودکها انتقاد کرد و گفت: “بسیاری از مهدکودک های کشور رواج دهنده فرهنگ غربی هستند و حقیقت دین اسلام و فرهنگمان را به کودکان آموزش نمی‌دهند.” او همچنین از عملکرد آموزش و پرورش در زمینه ترویج حجاب انتقاد کرده و تاکید داشت: “چند کتاب درباره حجاب در مدارس کشور تدریس می‌شود و به شبهات دانش آموزان در موضوع حجاب پاسخ داده می شود؟ برخی می‌گویند نباید برای مقابله با تهاجم فرهنگی برخورد نظامی انجام شود و باید با کارهای فرهنگی آنها را تشویق کرد، اما کارنامه عملکرد فرهنگی نداریم.”
سابقه تغییرات در مهدکودکها
نفوذ در نحوه تربیت کودکان در مقطع پیش دبستانی در مهدکودکها از دوران ریاست‌جمهوری محمود احمدی نژاد آغاز شد و همزمان با برنامه اسلامی شدن دانشگاه‌ها و مدارس، تغییرات اساسی در مهدکودکها نیز آغاز شد. در دوره اول ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد، فشار بر دانشگاه‌ها آغاز شد و با سرکوب گسترده جنبش دانشجویی و اخراج و محرومیت بسیاری از دانشجویان منتقد و معترض پیش رفت. در سال‌های بعد نیز با پذیرش و حتی بورسیه غیرقانونی هزاران نفر از اعضای بسیج دانشجویی و نزدیکان حکومت تلاش شد که وضعیت دانشگاه‌ها و ترکیب اعضای هیات علمی، تغییری اساسی پیدا کند. از سوی دیگر برنامه اسلامی‌کردن دانشگاه و تغییبر دروس علوم انسانی هم به خواست آیت‌الله خامنه‌ای آغاز شد.
از اواخر دوره اول ریاست جمهوری احمدی‌نژاد، مساله مدارس و همچنین وضعیت آموزش و پرورش و اسلامی شدن آن مطرح شد. در اولین قدم خبر از واگذاری بیش از چهار هزار و دویست مدرسه به حوزه علمیه قم منتشر شده بود. همزمان با این اقدامات، نگاه‌ها به سمت مهدکودکها نیز چرخید.
در مرداد ماه سال ۱۳۹۱، محمد نفریه معاون اجتماعی وقت سازمان بهزیستی طی گفتگویی با خبرگزاری ایسنا اعلام کرد: “طلبه‌های زن و هیات‌های مذهبی در اولویت دریافت مجوز ایجاد مهدهای کودک هستند، چرا که ایجاد مهدهای کودک با رویکرد دینی در اولویت سازمان بهزیستی قرار دارد.” او همچنین خبر داد که “ویرایش دوم کتاب آموزش مفاهیم دینی” در مهدکودک ها توزیع می‌شود.
البته این اقدامات برای جریان‌های تندرو چندان کافی نبود. در تیرماه سال ۱۳۹۲، نشریه یالثارات، وابسته به انصار حزب‌الله تهران – از گروه‌های فشار وابسته به سپاه پاسداران- در گزارشی با عنوان “سکولاریزه کردن مهدکودک ها با تربیت رقاصه وخواننده” نوشت: ” مهدهایی که تعداد آنها کم نیست اما کسی انگار گوشش بدهکار این حرف‌ها نیست و فرزند مسلمانان شیعی به جای یادگیری قرآن و آموزه‌های دینی و علوم و فنون به دردبخور و روش‌های زندگی جمعی امروز، در مهدکودکها آموزش رقص و موسیقی می‌بینند! با این اوضاع چگونه می‌توان نسبت به کودکی که از خردسالی با چنین آموزه‌هایی همراه بوده توقع داشت در آینده، اندیشه‌های دینی مستحکم داشته و فرد مناسبی برای جامعه ایران اسلامی باشد؟!”
همزمان با افزایش فشار راستگرایان، تغییرات جدی‌تری در مهدکودک‌های سراسر کشور آغاز شد. محمد نفریه که تا چند ماه پس از انتخاب حسن روحانی به ریاست جمهوری اسلامی همچنان بر سر کار بود، در گفتگویی دیگر که یازدهم آذرماه ۱۳۹۲ منتشر شد، گفت: “اولویت بیش از ۹۵ درصد از مهدهای کودک در سراسر کشور آموزش دینی و قرآنی است و این عناوین جزو دروس اصلی این مراکز است.” او همچنین خبر داده بود که آموزش مربیان مهد کودک‌ها به “سازمان تبلیغات اسلامی” سپرده شده و اینکه “در مجموع ۵۰ هزار مربی مهدکودک در سراسر کشور وجود دارد که از این تعداد تقریبا یک سوم آنها که معادل ۱۵ هزار نفر می‌شوند آموزش‌های لازم را از طریق سازمان تبلیغات اسلامی دریافت کرده‌اند.”
یک‌چهارم مهد کودک‌ها در اختیار بسیج
علیرغم نفوذ و امتیازات متنوعی که نهادهای مذهبی- نظامی برای کنترل نهادهای آموزشی مرتبط با کودکان به صورت تدریجی کسب کردند، انتقادها از “مهدکودک”های خصوصی همچنان ادامه پیدا کرد. در اردیبهشت ماه سال گذشته، مینو اصلانی، رئیس سازمان بسیج جامعه زنان طی سخنانی باز هم از مهد کودک‌ها انتقاد کرد و گفت: “امروز شاهد آموزش رفتاری غلط و به دور از شئونات اسلامی در اکثر مهدکودک‌های کشور هستیم، این موضوع علاوه بر آنکه موجب فراموشی فرهنگ و آداب اصیل ایرانی می‌شود، ورود فرهنگ‌های بیگانه و غیر اسلامی را نیز به دنبال خواهد داشت.” او با اشاره به برخی مصادیق مورد نظرش از «فرهنگ بیگانه و غیراسلامی» اضافه کرد: “رقص و عادی شدن روابط بین دختران و پسران که امروزه در مهدکودک‌های کشور انجام می‌شود به دور از سبک زندگی اسلامی می‌باشد. شخصیت اصلی فرزندان ما در همین مهدکودکها شکل می‌گیرد، در نتیجه آموزش فرهنگ‌های غربی به کودکان شخصیتی غرب زده از آنان به وجود می‌آورد.”
اکنون خبر واگذاری دو هزار مهد کودک به بسیج زنان می‌تواند نشانه‌ای از پیشروی برنامه سازمان بسیج برای تسلط بر نحوه تربیت کودکان تلقی شود. در صفحه رسمی سازمان بهزیستی کشور و در بخش “امکانات و قابلیتهای سازمان” آمده است که حدود ۹۹۳۰ مهد کودک دولتی و غیردولتی خدمات آموزشی تربیتی و مراقبتی را به کودکان پیش دبستانی ارائه می دهند. دو هزار مهد کودک جدید بسیج و حداقل ۵۰۰ مهد کودک قرآنی بسیج در گذشته، بیش از یک چهارم کل مهد کودک‌های سراسر کشور را شامل خواهد شد.
به نظر می‌رسد که در آینده نیز برنامه تسخیر مهدکودکها توسط بسیج زنان متوقف نشود و تا جای ممکن از نفوذ مهدهای خصوصی و غیر وابسته به بسیج کاسته خواهد شد. تلاش اصلی نهادهای نظامی-امنیتی اینبار تربیت ایدئولوژیک نسل آینده از همان قدمهای اول و در مهد کودک‌ها است.
