اختلال در سرویس تاکسیهای آنلاین: اپلیکیشن «ویز» با فشار رسانههای امنیتی و بدون توجیه قضایی فیلتر شد
عکس گرفته شده از وب‌سایت کافه بازار که نشان میدهد اپلیکشن ویز به دستور مقامات قضایی ایران فیلتر حذف شده است
بر اساس اعلام وب‌سایت کافه بازار که مرکز دریافت و نصب اپلیکیشن‌های موبایل در ایران است، از روز پنج شنبه ۱۲ اسفند ۱۳۹۵ اپلیکیشن مسیریاب Waze با دستور مقامات قضایی از این وب‌سایت حذف و در تاریخ ۱۴ اسفند فیلتر شد و با توجه به آنکه شرکت گوگل دسترسی کاربران داخل ایران را به این اپلیکیشن در اپ استور خود مسدود کرده است، عملا هیچ راهی برای کاربران ایرانی وجود ندارد که این اپلیکیشن را دریافت کنند.
این اپلیکیشن پس از آن مسدود شد که برخی از رسانههای نزدیک به نهادهای امنیتی ادعاهایی را مبنی بر مالکیت این اپلیکیشن توسط اسراییل خبر دادند. به روال متداول، پس از طرح چنین اتهاماتی در کانالهای تلگرامی و رسانههای امنیتی، بدون فرصت دادن به شرکتهای خصوصی و برگزاری دادگاه، تحت فشار نهادهای اطلاعاتی، فعالیت افرادی که در بخش خصوصی فعالیت می کنند متوقف میشود. ادعاهای مطرح شده توسط این رسانهها در خصوص اپلیکیشن «ویز» نیز از این قاعده مستثنی نیست و بیش از پیش از فضای ناامن سرمایهگذاری در حوزه فنآوری به دلیل استیلای نهادهای امنیتی بر فضای کسبوکار در ایران خبر میدهد.
اپلیکیشن Waze یک برنامه مسیریابی شهری و بین‌شهری مانند نقشه گوگل است با این تفاوت که به کاربران خود اجازه میدهد مانند یک شبکه اجتماعی به آن رفتار کنند. به عنوان نمونه کاربران می‌توانند وقایع مربوط به ترافیک شهری و بین‌شهری را مانند تصادف، وجود پلیس یا دوربین‌های نظارتی پلیس را روی نقشه ثبت کنند و به هم اطلاع دهند.
بر اساس گفته کاربران ایرانی یکی دیگر از دلایل محبوبیت اپلیکیشن Waze نسبت به نقشه گوگل فعال نبودن سرویس Voice navigation نقشه گوگل، -سرویسی که در طول رانندگی مسیر را برای راننده می‌خواند و نیازی نیست تا راننده مرتب نقشه را برسی کند- در ایران است.
همین ویژگی‌ها باعث شد تا سرویس‌های تاکسی آنلاین مانند اسنپ و تپ‌سی به راننده‌های خود توصیه کنند از این اپلیکیشن به جای گوگل مپ استفاده کنند که با مسدود شدن این اپلیکیشن و حذف آن از کافه بازار، عملا در فعالیت‌های این شرکتهای دانش‌بنیان و راننده‌های آنها اختلال ایجاد میشود.
تصویر گرفته شده از فروشگاه پلیکیشن گوگل که نشان میدهد دسترسی به این اپلیکیشن برای کاربران داخل ایران مسدود شده است
تا کنون مقامات ایرانی هیچ واکنشی به حذف این اپلیکیشن از بازارهای اپلیکیشن در ایران و همچنین فیلتر شدن آن نشان نداده‌اند. اما کانال تلگرامی شب‌نامه که تحت مدیریت گروه فیلم‌سازی شب‌نامه فعالیت می‌کند مدعی شد دلیل مسدود شدن این اپلیکیشن به خاطر سازندگان اسراییلی آن است. اگر چه این اپلیکیشن از سال ۲۰۱۳ توسط شرکت گوگل از این سازندگان خریداری شده است. این کانال تلگرامی از زمان تاسیس تا کنون به پرونده سازی برای فعالین حوزه تکنولوژی و به ویژه شرکتهای دانش‌بنیان(Start-up) پرداخته است.
این کانال تلگرامی پیش از مسدود شدن این اپلیکیشن با «اسراییلی» خواندن آن و طرح این پرسش که «دلیل اصرار اسنپ بر استفاده‌ی رانندگان این شرکت از ویز چیست؟» حملات خود را بر روی اپلیکشن اسنپ متمرکز کرد.
حمله به کارآفرینان و شرکتهای دانش بنیان توسط این کانال تلگرامی پیش از این نیز دارای سابقه است. در دو مورد ابتدا در تاریخ ۲ اسفند ۱۳۹۵ جمعی که خود را نماینده‌های تاکسیهای تلفنی، آژانس‌های کرایه اتومبیل و تاکسیرانی شهرداری تهران می‌نامیدند با تجمع در برابر مجلس شورای اسلامی و طرح شعارهایی ایدئولوژیک مانند «نرم افزار نفوذی نابود باید گردد» و «اسنپ آمریکایی نابود باید گردد» درخواست مسدود کردن این اپلکیشن تاکسی آنلاین را کردند.
در نمونه دوم در تاریخ ۴ آبان ۱۳۹۵ مستندی با عنوان «شب نامه» به مدت ۱۰۰ دقیقه توسط «مرکز سفیر فیلم» تهیه و ساخته شد که بر اساس آنچه که افشاگری این کانال تلگرامی در مورد سیامک و باقر نمازی و آنچه که سازندگان این مستند آن را «نفوذ شبکه جاسوسی که در بین کارآفرینان ایران» عنوان کردند ساخته شده است.
سیامک و باقر نمازی در تاریخ ۲۵ مهر ۱۳۹۵ به همراه سه نفر دیگر از زندانیان دو تابعتی به اتهام آنچه عباس جعفری دولت آبادی دادستان تهران «جاسوسی و همکاری با دول متخاصم (آمریکا)»خوانده است به ۱۰ سال حبس محکوم شدند. سازندگان مستند «شب نامه» در حالی در مورد پرونده این دو زندانی ایرانی-آمریکایی این فیلم مستند را ساختند که آنها از مهرماه ۱۳۹۴ در بازداشت هستند. مشخص نیست در حالی که حتی وکیل این دو زندانی قادر نبوده با موکلین خود ملاقات کند و حتی قادر به تحویل وکالت نامه‌اش به دادگاه نیز نبوده است، سازندگان این مستند چگونه به اطلاعات پرونده این دو زندانی دسترسی پیدا کردند.
این ادعاهای بی‌اساس، پس از طرح در یک کانال تلگرامی در برخی از رسانههای محافظه‌کار مانند خبرگزاری فارس نیز تکرار شده است. اسنپ و تپ‌سی، که مانند «اوبر» و «لیفت» عمل می‌کنند، توسط بخش خصوصی راه‌اندازی شده اند و در میان شهروندان تهران محبوب است. با این وجود با توجه به پرونده‌سازی و طرح ادعاهای غیرقابل اثبات توسط رسانههای نزدیک به نهادهای امنیتی، عملا فعالیت برای کسب و کار چنین شرکت‌هایی با مشکل جدی مواجه میشود.
خبرگزاری میزان وابسطه به قوه قضایه در تاریخ ۱۶ اسفند ۱۳۹۵ با تکرار اداعا‌های پیشین در مطلبی با عنوان «جولان نفوذی تل آویو در خیابان های تهران» این ویز را محصول ارتش اسراییل نوشت: «گسترش و استفاده بدون محدودیت از نرم افزار مکان یابی که در ساختمان های مخفی و سری سرویس اطلاعاتی اسرائیل ساخته شده است می‌تواند اسیب‌های جدی ای برای ایران جزیره ثبات منطقه ایجاد کند.»
براساس گزارش خبرگزاری فارس روز چهارشنبه در جلسه کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه موضوع اپلیکیشن ویز مطرح و درباره آن تصمیم‌گیری خواهد شد.
میثم مظفر رییس تاکسیرانی شهرداری تهران در تاریخ ۱۶ اسفند ۱۳۹۵ خبر از رونمایی اپلیکیشن تاکسی آنلاین این سازمان داد و در حمله به دو اپلیکیشن بخش خصوصی که با فیلتر شدن Waze فعالیت‌های عادی آنها با مشکلاتی رو به رو شده است گفت: «متاسفانه شاهد هستیم که در این اپلیکیشن‌های موجود، مسافربرهای شخصی از اطراف تهران و یا حتی سایر استان‌ها به تهران می‌آیند تا در قالب این اپلیکیشن‌ها به فعالیت بپردازند و بعضا دیده شده این افراد در خودروهای خود زندگی می‌کنند و شب را در آن می‌خوابند که این مساله از نظر امنیت اجتماعی مطلوب نیست.»
