صدها بازداشت و موج اعدام‌های بی‌وقفه؛ آمریکا نباید سکوت کند و مسئولیت دارد
پنج‌شنبه ۵ تیر ۱۴۰۴- در حالی که نظام جمهوری اسلامی با جدی‌ترین بحران تاریخ خود مواجه است، می‌کشد تا هر نشانه‌ای از مخالفت را سرکوب و کنترلش بر جامعه را دوباره تحکیم کند. از آغاز حملات ارتش اسرائیل به ایران تاکنون، صدها شهروند غیرنظامی، اعضای اقلیت‌های دینی و قومی، و فعالان فرهنگی و سیاسی در سراسر کشور بازداشت شده‌اند—و این روند نگران‌کننده همچنان ادامه دارد.
تحولات کلیدی:
-
طی ۱۲ روز گذشته، بیش از ۷۰۰ نفر در سراسر ایران و صدها نفر دیگر نیز در تهران بازداشت شده‌اند. در بسیاری از شهرها ایست‌های بازرسی برای تفتیش و بازداشت شهروندان تعبیه شده است.
-
تنها از زمان آغاز جنگ، شش نفر به اتهام جاسوسی اعدام شده‌اند و انتظار می‌رود احکام اعدام بیشتری نیز صادر شود.
-
بازداشت‌شدگان در دادگاه‌هایی نمایشی، بدون دسترسی به وکیل انتخابی و محروم از دادرسی عادلانه، در روندهایی شتاب‌زده و ناعادلانه محکوم می‌شوند.
کمپین حقوق بشر ایران از دولت ترامپ می‌خواهد که در مذاکرات پیش رو، نقض‌های جدی حقوق بشر را به‌صراحت مطرح کرده و به مقام‌های جمهوری اسلامی ایران هشدار دهد باید بی‌درنگ روند سرکوب داخلی پایان یابد.
به گفته هادی قائمی، مدیر کمپین حقوق بشر ایران «جمهوری اسلامی مانند موجودی زخم‌خورده، با قساوت تمام به سراغ هر تهدید بالقوه در کشور می‌رود.»
هادی قائمی گفت:«مقام‌های جمهوری اسلامی ایران طبق معمول، مردم را بی‌دلیل و بدون دسترسی به وکیل بازداشت و محبوس می‌کنند و با اتهامات کلی و واهی مانند “تهدید امنیت ملی” آنان را به چوبه دار می‌فرستند تا با ایجاد رعب و وحشت، کنترل خود را بر جامعه تحمیل کنند.»
به نوشته خبرگزاری‌های حکومتی ایران پس از شروع جنگ میان اسرائیل و ایران تا به امروز ۷۰۰ شهروند به اتهام جاسوسی برای اسرائیل در شهرهای ایران به غیر از تهران بازداشت شدند. آمار تفکیکی اعلام شده در این گزارش به این شرح است: کرمانشاه(۱۲۶)، اصفهان(۷۶)، خوزستان(۶۲)، استان فارس(۵۳) و لرستان(۴۹ ) .
این آمار نشان می‌دهد که استان کردنشین کرمانشاه، بیشترین تعداد بازداشت‌شدگان را داشته است که مصداق فشار و برخورد بیشتر با شهروندان کرد در ایران است. به نوشته خبرگزاری هرانا با شروع جنگ، دستکم ۳۰۰ شهروندان در سراسر کشور با اتهام «فعالیت تبلیغی علیه نظام» در فضای مجازی بازداشت شده‌اند.
کمپین حقوق بشر ایران از ایالات متحده و رهبران جهان می‌خواهد تا به‌طور قاطع از مقام‌های جمهوری اسلامی ایران بخواهند که اقدامات زیر بی‌درنگ در دستورکار قرار دهند و اجرا کنند:
-
پایان دادن به بازداشت‌های خودسرانه و بازداشت‌های فراقضایی
-
توقف کامل و فوری تمامی احکام اعدام‌ها
-
احترام به حقوق دادرسی عادلانه و تضمین دسترسی همه بازداشت‌شدگان به وکیل انتخابی
-
تامین دسترسی آزاد و بدون محدودیت به اینترنت
بازداشت گسترده شهروندان در ایست بازرسی
یک وکیل حقوق بشر ساکن ایران درباره بازداشت‌های گسترده و تصمیمات جدید قوه قضاییه برای برخورد با بازداشت‌شدگان به کمپین حقوق بشر ایران گفت: « موضوع اصلی شرایط سخت اطلاع‌رسانی و برقراری تماس بوده است. به همین دلیل هنوز از میزان بازداشت‌های جدید بی اطلاع هستم و صرفا یک تماس در این خصوص داشتم. اما این ایست و بازرسی ها منجر به بازداشت خیلی‌ها شد چون جلوی چشم خودم هم انجام می‌شد. خیلی از بازداشت‌ها در ایست‌های بازرسی صرفا به دلیل فعالیت سیاسی و امنیتی نبود . برخی از شهروندان هم که صرفا از روی کنجکاوی فیلم‌برداری کردند هم بازداشت می کردند.»
این وکیل ساکن تهران با اشاره به حمله اسرائیل به زندان اوین و ویران شدن ساختمان‌های اداری این زندان به کمپین حقوق بشر ایران گفت: « در حال حاضر در دادسرای اوین را بستند و هیچ‌کس هم پاسخگو نیست. این موضوع مشکلات فراوانی را به وجود آورده است. شما در نظر داشته باشید که این ساختمان دادسرا در زندان اوین محل تردد وکلا و خانواده‌هایی‌ست که پیگیر امور زندانیان هستند. با وجود چنین شرایطی حداقل امکان وکلا برای پیگیری وضعیت محبوسان از بین رفت».
جو امنیتی در کردستان ایران
یک منبع مطلع از وضعیت شهرهای کردنشین ایران با اشاره به تشدید فضای امنیتی و پلیسی در این شهرها پس از حمله اسرائیل به ایران، به کمپین حقوق بشر ایران گفت: «سازمان اطلاعات سپاه و وزارت اطلاعات در شهرهای مختلف کردستان اعضای برخی از خانواده‌ی فعالان سیاسی کُرد ساکن خارج از کشور را احضار و از آنها بازجویی کرده است. این نهادها با تهدید و فشار، تلاش کردند خانواده‌ها را وادار کنند تا بستگان‌شان در خارج از کشور را مجبور کنند که دست از فعالیت بردارند. مثلا در یکی از بازجویی‌ها به خانواده یک فعال حقوق بشر ساکن اروپا، گفته‌اند که اگر کوچک‌ترین فعالیتی در مخالفت با جمهوری اسلامی بکنید ما هیچ رحمی نداریم و ممکن است هر بلایی سر شما بیاید».
به گفته این منبع آگاه «پس از حمله هوایی اسرائیل به مراکز نظامی، نیروهای سپاه پاسداران و پلیس در بعضی از شهرها و روستاهای کردستان، نیروهای نظامی و به‌خصوص سپاه پایگاه‌های خود را تخلیه کردند و به ساختمان‌های ادارات دولتی منتقل شده‌اند».
ورودی‌های شهر زیر کنترل سپاه و بسیج
یکی از آسیب‌دیدگان چشمی جنبش «زن-زندگی-آزادی» در یکی از شهرهای کردنشین ایران با اشاره به تشدید جو امنیتی در شهرهای کردنشین به کمپین حقوق بشر ایران گفت: «در خیلی از شهرهای کردنشین ایران به‌خصوص شهرهای کوچک، فضا خیلی سیاسی است و بسیاری از شهروندان سابقه فعالیت سیاسی و مدنی و یا شرکت در اعتراضات جنبش ژینا را دارند. بعد از شروع جنگ فشارها و تهدیدها بر فعالان مدنی و سیاسی و حتی کسانی فقط سابقه بازداشت در اعتراضات را داشتند خیلی شدید شد. من چندین نفر را در شهر خودمان میشناسم که الان مخفیانه زندگی می‌کنند».
به گفته این فرد «نیروهای بسیج و سپاه پاسداران در ورودی و خروجی بیشتر شهرهای کردنشین در استان‌های کردستان و آذربایجان غربی ایست بازرسی گذاشتند. خودروهای شهروندان را تفتیش و تعدادی را هم بازداشت می‌کردند. من خانواده‌ای را میشناسم که دو فرزندشان را سه روز بعد از شروع جنگ در یکی از همین ایست بازرسی‌ها بازداشت کردند و هنوز هم از وضعیت آنها خبری ندارند».
بازداشت گسترده شهروندان؛ از اقلیت‌های قومی و مذهبی تا فعالان مدنی و فرهنگی
پس از حمله ارتش اسرائیل به ایران شمار زیادی از شهروندان بهائی و همچنین اقلیت‌های قومی و فعالان مدنی و فرهنگی و زندانیان سابق سیاسی و برخی افراد خانواده‌های دادخواه به دست نیروهای امنیتی و در اکثر موارد به شکل کاملا خودسرانه بازداشت شدند.
به نوشته خبرگزاری هرانا، از آغاز جنگ تا روز اعلام آتش‌بس، دستکم ۲۰ شهروند بهایی بازداشت، احضار یا منزل‌شان تفتیش شده است:
یکشنبه ۱ تیرماه – ایمان رحمت‌پناه، شهروند بهائی ساکن شیراز، توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به بازداشتگاه اداره اطلاعات این شهر موسوم به پلاک ۱۰۰ منتقل شد.
یکشنبه ۱ تیرماه – نوید تشکر، شهروند بهایی ساکن اصفهان، توسط نیروهای وابسته به وزارت اطلاعات بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد.
دوشنبه ۲ تیرماه – آرمان نیک‌آیین، شهروند بهائی در شیراز، بازداشت و به مکانی نامعلوم منتقل شد.
چهارشنبه ۴ تیرماه – نویان حجازی، شهروند بهائی ساکن جویبار، توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد.
چهارشنبه ۴ تیرماه – نازنین عابدینی، شهروند بهائی ساکن قائمشهر، توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد. همزمان برخی وسایل شخصی و الکترونیکی وی نیز ضبط شده است.
از ابتدای شروع جنگ شماری از فعالان مدنی، سیاسی و فرهنگی و زندانیان سابق سیاسی نیز در شهرهای مختلف کشور بازداشت شده‌اند:
۲۵ خرداد – مصطفی مهرآئین، جامعه‌شناس، بازداشت شد.
۲۵ خرداد – مطهره گونه‌ای، فعال دانشجویی، بازداشت شد.
۲۶ خردادماه – سجاد مشهدی همت‌آبادی، فعال سیاسی، توسط نیروهای امنیتی در مشهد بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد.
۳۱ خرداد – دکتر مرتضی اسدی، استاد دانشگاه و پژوهشگر علوم سیاسی، در منزل خود در تهران توسط ۶ تا ۸ مأمور لباس‌شخصی بازداشت شد.
۲۷ خرداد ماه – حمید پیش‌قدم، فعال سیاسی، در باغ شخصی‌اش در شهریار کرج بازداشت شد.
۲۹ خرداد – انور بایزیدی، فعال مدنی و عضو انجمن حمایت از زندانیان، توسط نیروهای امنیتی در بوکان بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد.
خرداد ۱۴۰۳ – نیروهای امنیتی با یورش به منزل دکتر حسن باقری‌نیا در مشهد، وی و همسرش فاطمه نورادی را بازداشت کردند. این استاد دانشگاه پس از اعتراضات زن، زندگی، آزادی از دانشگاه اخراج شده بود.
۱ تیر ۱۴۰۴ – رضا دریاکناری، طراح، گرافیست و عکاس هنری، در یکی از کافه‌های تهران بازداشت شد.
اول تیر ماه ۱۴۰۴ – مأمورین امنیتی در اقدامی فراقانونی با یورش به منزل حسین میر بهاری، فعال حقوق کودکان، او را بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل کردند.
۲ تیر – کوروش حاتمی، از بازداشت‌شدگان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ در ارومیه، بدون ارائه هیچ توضیحی توسط نیروهای اطلاعات سپاه بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد.
۳ تیر ۱۴۰۴ – دانیال مقدم، خواننده رپ در تهران بازداشت شد.
۳ تیر ۱۴۰۴ – محمدرضا احسانی سرد، شهروند ساکن نجف‌آباد و خواننده رپ، بازداشت و به مکان نامعلوم منتقل شد.
۳ تیر ۱۴۰۴ – حسین رونقی، فعال رسانه‌ای در تهران بازداشت شد.
۴ تیر – دانیال مقدم، خواننده رپ در تهران بازداشت شد.
۴ تیر – سجاد صادقی، مجری سابق رادیو و پژوهشگر روابط بین‌الملل در خانه خود بازداشت شد.
۴ تیر ۱۴۰۴ – رحیم بقال اصغری، نویسنده و کاریکاتوریست اهل تبریز، توسط نیروهای وزارت اطلاعات در تبریز بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد.
۲ تیر – کیانوش چراغی، زندانی سیاسی سابق و از بازداشت‌شدگان خیزش «ژن ژیان ئازادی» اهل دهلران، توسط نیروهای وزارت اطلاعات ایلام بازداشت و به بازداشتگاه‌های امنیتی در این شهر منتقل شد.
۲۹ خرداد – پوریا نصیری، دانشجوی رشته حقوق دانشگاه آزاد مهاباد که پیش‌تر نیز سابقه بازداشت داشت، در یکی از خیابان‌های مهاباد بدون ارائه حکم قضایی توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد.
۳۰ خرداد ۱۴۰۴ – عمر محمدی، شاعر و نویسنده اهل اشنویه، پس از یورش نیروهای امنیتی به منزل خانوادگی‌اش در اشنویه بازداشت و به بازداشتگاه امنیتی در ارومیه منتقل شد.۱ تیر ۱۴۰۴ – سعدون غزالی، شهروند ۶۰ ساله اهل مهاباد و فعال سیاسی، در منزل شخصی‌اش توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد.
۱ تیر ۱۴۰۴ – دو شهروند دیگر به نام‌های خالد بکری و محمد بکری، از زندانیان سابق سیاسی اهل مهاباد، نیز در منازل خود بازداشت شدند.
۳۰ خرداد – رحمان حسینی (دلاوران) و احمد مام‌شریفی، فعالان سیاسی، در منازل خود در پیرانشهر بازداشت شدند.
۲۹ خرداد – اسماعیل اسماعیل‌پور، فعال مدنی در بوکان بازداشت شد.
۲۹ خرداد – آریان مشایخی و صادق محمودنژاد، از آسیب‌دیدگان چشمی خیزش «ژن ژیان ئازادی»، در پیرانشهر بازداشت شدند.
۲۹ خرداد – دو برادر به نام‌های ادریس و کامران رسولی، از فعالان سیاسی در اشنویه، توسط نیروهای امنیتی بازداشت شدند.
۳۰ خرداد – حمید دستوانه، فعال مدنی اهل دهدشت و زندانی سیاسی سابق، بازداشت شد.
از ابتدای شروع جنگ اسرائیل و ایران، شماری از خانواده‌های دادخواه نیز در سراسر ایران بازداشت شدند:
۲۸ خرداد – علی محمدی، پدر شهریار محمدی، از جانباختگان خیزش «ژن ژیان ئازادی»، توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد.
۲ تیرماه – سلیمان قادر گلوانی، شهروند اهل اشنویه و برادر عبدالسلام قادری گلوان، از جانباختگان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، توسط نیروهای امنیتی در این شهرستان بازداشت و به مکانی نامعلوم منتقل شد.
۳۰ خرداد – فیض‌الله آذرنوش، پدر دادخواه پدرام آذرنوش، نوجوان ۱۷ساله‌ای که در اعتراضات شهریور ۱۴۰۱ با گلوله تک‌تیرانداز حکومت کشته شد، در دهدشت بازداشت شد.
۱ تیر ۱۴۰۴ – مجید نادرخانی، پدر دادخواه متین نادرخانی از جانباختگان جنبش «ژن ژیان ئازادی»، در تهران بازداشت شد.
تلاش حاکمیت برای مشروعیت بخشیدن به سرکوب
«اصغر جهانگیر»، سخنگو قوه‌قضاییه، روز سه‌شنبه ۳ تیر۱۴۰۴ گفت بخش مربوط به جاسوسی قانون مجازات اسلامی، برای مقابله با روش‌های جاسوسان امروز کافی نبوده و مجلس قرار است با قانون جدید، دست قوه‌قضاییه را باز بگذارد تا به جاسوسان مجازاتی عبرت‌آموز بدهد.
بر اساس جزییاتی که پیش‌تر خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران منتشر کرده، این طرح که قرار است قانون سخت‌گیرانه مجازات اسلامی را تکمیل کند، پنج ماده دارد.
ماده اول آن می‌گوید: «هرگونه فعالیت اطلاعاتی و جاسوسی برای رژیم صهیونیستی یا دول متخاصم، از جمله دولت ایالات متحده آمریکا برخلاف امنیت کشور یا منافع ملی، افساد فی‌الارض محسوب شده و مشمول مجازات مندرج در ماده (۲۸۶) قانون مجازات اسلامی است.» یعنی همان قانونی که اغلب اعدام‌ها برای معترضان و زندانیان سیاسی و عقیدتی صادر می‌شود.
ماده دوم این طرح، مربوط به شهروندخبرنگارانی است که برای رسانه‌ها یا دیگران محتوا از آنچه در سطح شهرها رخ می‌دهد، ارسال می‌کنند: «هر شخص یا گروهی با رژیم صهیونیستی یا دول متخاصم، از جمله دولت ایالات متحده آمریکا، یا با هریک از عوامل وابسته به آنها علیه امنیت یا منافع ملی همکاری نماید، چنانچه مشمول مجازات افساد فی الارض نباشد، به تشخیص دادگاه به مجازات حبس تعزیری درجه یک یا دو یا سه و انفصال دائم از خدمات دولتی و عمومی محکوم خواهد شد.
ماده سوم این طرح، درباره اقداماتی است که به باور نمایندگان مجلس در ایران، «مساعدت مستقیم و غیرمستقیم با علم و آگاهی» برای «تایید، تقویت، تحکیم، یا مشروعیت بخشی» به اسرائیل است. این بند به همراه بند چهارم که مصادیق اتهامی را مشخص کرده، مجازات «حبس تعزیری درجه یک یا دو یا سه، و انفصال دائم از خدمات دولتی و عمومی» را مدنظر قرار داده است.
بر این اساس، «همکاری در تامین، انتقال، تولید، خرید و فروش، یا هرگونه بهره برداری از هرگونه سلاح گرم، سرد، شیمیایی، میکروبی، هسته‌ای، یا غیرمتعارف، اعم از سنتی و نوین، به هر نحوی که منجر به کشتار، تخریب، یا ایجاد رعب و وحشت» شود و «همکاری در هرگونه فعالیت مرتبط با ریزپرنده‌ها (پهپادهای کوچک)، پهپادها، یا رباتهای هوشمند با کاربری نظامی، جاسوسی، تخریبی، یا اخلالگرانه در سامانه‌های حیاتی و زیرساخت‌های کشور»، «همکاری در هرگونه اقدام به جنگ سایبری، حملات سایبری، اخلال در شبکه‌های ارتباطی، سامانه‌های اطلاعاتی، یا زیرساخت‌های حیاتی کشور، و یا هرگونه کمک به چنین اقداماتی که از سوی رژیم صهیونیستی یا دول متخاصم و عوامل وابسته به آنها سازماندهی یا حمایت شود» و «همکاری در انجام فعالیت‌های رسانه‌ای و تبلیغی از جمله ارسال فیلم یا تصاویر به شبکه‌های معاند یا بیگانه که نوعا موجب تضعیف روحیه عمومی، ایجاد تفرقه، یا خدشه به امنیت ملی منجر باشد»، مصادیق اتهامات مطروحه در بندهای دوم و سوم این طرح است.
بند پنجم طرح هم می‌گوید که این قانون از زمان تصویب، «لازم‌الاجرا» است.
جزییات این طرح که به کلیات آن به تصویب مجلس رسیده، تاکنون نگرانی‌های جدی را ایجاد کرده است.
این طرح در حالی تصویب شده که جمهوری اسلامی از روز ۲۹خرداد (روز هفنم جنگ) تا به امروز (۵تیر)، دستکم شش شهروند به اتهام جاسوسی برای اسرائیل اعدام شدند.
سعید دهقان، وکیل حقوق بشر، در گفت‌وگو با کمپین حقوق بشر ایران درباره پیامدهای این لایحه جدید چنین گفت :«تلاش حاکمیت برای تصویب قوانین کیفری جدید با مفاد مبهم و به‌شدت گسترده – قوانینی که می‌توانند مجازات اعدام را برای فعالیت‌های مدنی مشروع یا حتی استفاده از شبکه‌های اجتماعی در نظر بگیرند – نمونه‌ای خطرناک از بهره‌برداری از قانون برای مشروعیت‌بخشی به سرکوب است. این روند، نه تنها تعهدات حقوق بشری ایران را نقض می‌کند، بلکه تهدیدی جدی برای امنیت منطقه‌ای و نظم حقوقی بین‌المللی نیز به شمار می‌رود.»
مذاکرات پیش روی ایران و آمریکا: فرصتی حیاتی برای هشدار به جمهوری اسلامی و نجات جان انسان‌ها
مذاکرات پیش‌رو میان ایالات متحده و جمهوری اسلامی ایران فرصتی حیاتی است تا پیامی روشن به مقام‌های حاکم ایران ارسال شود: ایالات متحده هرگز نباید نقض گسترده حقوق بشر در ایران را نادیده گرفته و از آن چشم‌پوشی کند.
کمپین حقوق بشر ایران از دولت ایالات متحده می‌خواهد که مساله نقض گسترده حقوق بشر در ایران را به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی در گفتگوهای دیپلماتیک پیش رو مطرح کند.
به گفته هادی قائمی گفت: «هرگونه گفت‌وگویی با جمهوری اسلامی که بحران حقوق بشر جاری در ایران را نادیده بگیرد، خطر مشروعیت‌بخشی به سرکوب خشن مردم توسط حکومت را به همراه دارد.»
هادی قائمی تاکید کرد: «حاکمیت با بهانه‌ی جنگ، در حال اجرای یک پاکسازی نظام‌مند از صداهای معترض و مخالف است. اگر جامعه جهانی در برابر این وضعیت سکوت کند، با موجی بی‌سابقه از خشونت گسترده و بی‌مهار حکومتی مواجه خواهیم شد.»
