محمد رسول‌اف، سینماگر مستقل: نه اجازه ساخت فیلم دارم نه اجازه خروج از کشور
محمد رسول‌اف، سینماگر مستقل که از ۲۵ شهریور ماه ۱۳۹۶ پس از ورود به ایران ممنوع الخروج شده، در مصاحبه با کمپین حقوق بشر در ایران گفت که بیش از سه ماه است در بلاتکلیفی کامل قرار دارد و نه اجازه ساخت فیلم در ایران به او داده می‌شود و نه امکان خروج از کشور و دیدار با خانواده و پی‌گیری پروژه‌هایش را دارد.
آقای رسول‌اف به کمپین گفت که در یکی از خانه‌های امن اطلاعات سپاه بیش از چهار ساعت و نیم تحت بازجویی قرار گرفته و متهم به اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت ملی و فعالیت تبلیغی علیه نظام شده است.
محمد رسول‌اف، کارگردان، فیلمنامه‌نویس و تهیه کننده مستقل ایرانی و از اعضای آکادمی اسکار است. او کارگردان فیلم هایی چون “گاگومان”، “جزیره آهنی”، “کشتزارهای سپید”،” به امید دیدار”، “دست نوشته‌ها نمی‌سوزند” و “لرد” است. هیچ یک از فیلم‌های او در ایران اجازه نمایش عمومی نگرفته اما رسول‌اف برای این فیلم‌ها جوایز متعدد بین‌المللی دریافت کرده است. آقای رسول‌اف اسفند ماه ۱۳۸۸ هنگام فیلمبرداری فیلمی به همراه جعفر پناهی، دیگر کارگردان و سینما گر ایرانی بازداشت و به اتهام “اجتماع و تبانی به منظور اقدام علیه امنیت ملی” و “فعالیت تبلیغی علیه نظام” به ۶ سال زندان محکوم شد که در دادگاه تجدیدنظر با تبرئه از اتهام اجتماع و تبانی، حکم او به یکسال زندان تبدیل شد.
محمد رسول‌اف که طی سال‌های گذشته بارها ممنوع الخروج و تحت فشار قرار گرفته بود ۲۵ شهریور ماه گذشته پس از ورود به ایران باردیگر ممنوع الخروج شد. او در مصاحبه با کمپین گفت که در سال ۸۸ توسط وزارت اطلاعات بازداشت شده بود اما این بار اطلاعات سپاه او را ممنوع الخروج و بازجویی کرده است.
آقای رسول‌اف به کمپین گفت: «هنگام ورود درفرودگاه بین‌المللی تهران به محض عبور از کنترل گذرنامه ، دو نفر به طرف من آمدند و تحت الحفظ مرا به اتاقی بردند. آنجا گذرنامه و کلیه وسایل شخصی‌ام را گرفتند. بعد از حدود دو ساعت وسایل شخصی‌ام را پس دادند اما پاسپورت را نگه داشته و به من گفتند به دادگاه فرهنگ و رسانه مراجعه کنم. چند روز بعد احضاریه‌ای به دستم رسید و آورنده احضاریه تاکید کرد که به دادگاه مراجعه نکنم و منتظر تماس تلفنی بمانم. یازدهم مهر ماه بیش از چهار ساعت و نیم توسط سه نفر درباره همه فیلم‌هایم به خصوص “دست نوشته‌ها نمی‌سوزند” و”لرد” بازجویی شدم . ابتدای جلسه روشن شد که آقایان از اطلاعات سپاه هستند. به من گفته شد که به اجتماع و تبانی به منظور اقدام علیه امنیت ملی و فعالیت تبلیغی علیه نظام متهم هستم. آنها بی‌پرده و صریح گفتند که نهادی مستقل هستند که زیر نظر هیچ کس نیست.»
فیلم “دست نوشته‌ها نمی‌سوزند” پنجمین فیلم محمد رسول‌اف است که با الهام از ماجراهای واقعی قتل‌ها و ترورهای سیاسی در ایران (معروف به قتل‌های زنجیره‌ای) ساخته شده است.
آقای رسول‌اف درباره بازجویی چهار ساعت و نیم‌اش به کمپین گفت: «آنها عصبانی بودند. اصرار بر سیاه نمایی در آثارم داشتند. اینکه قصد مخدوش کردن ارزش‌های انقلاب را دارم. یکی از بازجوها به صراحت گفت از نظر آنها سینمای مستقل یک جوک است و باید تعطیل شود. من هم گفتم اگر سینمای مستقل جوک است چرا نمی‌گذارید جوک‌هایم را تعریف کنم؟ در ادامه از من بصورت کتبی بازجویی شد. درباره یکی از داستان‌های فرعی “لرد” مورد سوال قرار گرفتم. آنها پافشاری می‌کردند “لرد” دفاع از بهاییت است. من هم توضیح دادم یکی از داستان‌های فرعی فیلم به موضوع تبعیض در ایران می‌پردازد. من در فیلم‌ام مدافع هیچ گروه یا هیچ ایدیولوژی خاصی نیستم اما این حق من است که به نادیده گرفته شدن حداقل حقوق انسانی گروه‌هایی از مردم توسط حاکمیت، اعتراض کنم.»
بازجویان اطلاعات سپاه به محمد رسول‌اف گفته‌اند که از فیلمسازی محروم خواهد شد. این کارگردان شناخته شده ایرانی به کمپین گفت: «به وضوح گفتند از حرفه فیلمسازی محروم می‌شوی. گفتند برای تکمیل پرونده احتیاج به بازجویی‌های بیشتر است که ممکن است ماه‌ها طول بکشد. بیش از دو ماه از آن بازجویی گذشته و من در بلاتکلیفی محض هستم.»
محمد رسول‌اف از احتمال ممنوع الخروجی همکارانش در گروه تهیه فیلم «لرد» خبر داد و گفت: «روی میز لابه لای کاغذهایی که مقابل یکی از بازجوها بود عکس چاپ شده کاوه فرنام یکی از تهیه کنندگان فیلم را دیدم. البته آقای فرنام ایران زندگی نمی‌کند اما از سوالاتی که شد متوجه شدم پرونده‌هایی علیه دو همکار من در کادر تهیه فیلم تشکیل شده و آنها نیز ممنوع الخروج هستند.»
کارگردان فیلم‌های «دست نوشته‌ها نمی‌سوزند» و «لرد» به کمپین گفت که وزارت ارشاد توان دفاع از او را ندارد. آقای رسول‌اف گفت: «همه می‌دانیم ساختار سیاسی در ایران قدرت را در جایی انباشته کرده که قوه مجریه و در راس آن رییس جمهور در بسیاری موارد، توانی برای اجرای قانون ندارد. مثلا با اینکه شورای پروانه نمایش فیلم‌های سینمایی ارشاد در تاریکخانه‌ای قرار دارد که بدون هیچ نوع آیین‌نامه روشن و اعلام شده‌ای، ممیزی گسترده سلیقه‌ای به فیلم‌هایی که قبلا اجازه ساخت گرفته‌اند را تحمیل می‌کنند اما باز گه گاه به وضوح می‌بینیم نمایش عمومی بعضی از فیلم‌ها با تهدید و ارعاب گروه‌های تندرو به سادگی به تعویق می‌افتد و وزارت ارشاد حتی نمی‌تواند از تصمیم‌های خود دفاع کند.”
