بازداشت یک کارگردان و مدیر مجموعه تئاتر شهر و آزادی آنها پس از یک روز
مریم کاظمی کارگردان تئاتر که به همراه سعید اسدی مدیر مجموعه تئاتر شهر عصر روز ۱۸ شهریور ماه بازداشت و روانه زندان شدند، شامگاه ۱۹ شهریور ماه آزاد شدند. بازداشت یک کارگردان و مدیر مجموعه تئاتر شهر ایران اتفاق کم‌سابقه‌ای است که باعث اعتراض ده‌ها هنرمند و خانه تئاتر ایران شد. پیش از این مدیر مرکز هنرهای نمایشی در گفت‌وگویی با خبرگزاری ایرنا گفته بود دادگاه برای هر کدام از آنها مبلغ سه میلیارد ریال قرار وثیقه تعیین کرده است.
همچنین اجرای تئاتر «نیمه شب تابستان» اثر ویلیام شکسپیر و به کارگردانی مریم کاظمی که در سالن اصلی تئاتر شهر به اجرا می‌رفت با «حکم قضایی» از غروب ۱۸ شهریور ماه در حالی که بیش از ۳۰ نفر بازیگر و عوامل پشت صحنه داشت متوقف شد. این نمایش از روز ۱۱ شهریور ماه به روی صحنه رفته بود و قرار بود فقط هشت اجرا داشته باشد که پیش از ششمین اجرا متوقف و کارگردان‌اش نیز به همراه مدیر تئاتر شهر بازداشت شدند.
مریم کاظمی پس از بازداشت در عصر روز ۱۸ شهریور ماه به زندان «رجایی شهر کرج» و سعید اسدی به «زندان اوین» منتقل شد و شامگاه روز بعد با قرار وثیقه آزاد شدند اما هنوز اتهام آنها به طور مشخص از سوی دستگاه قضایی ایران اعلام نشده است.
خبرگزاری فارس دلیل بازداشت آنها را پخش «تیزر تبلیغاتی» تئاتر «رویای نیمه شب» در شبکه‌های مجازی عنوان کرده که حاوی «رقص مردان و زنان» است. در این تیزر تبلیغاتی تعدادی جوان با لباس‌های کاملا پوشیده در حال حرکات موزون هستند. اتفاقی که پیش از این بارها در تئاترها افتاده و هیچگاه باعث توقیف و نهایتا بازداشت عواملش نشده است.
براساس گزارش‌های منتشر شده مریم کاظمی و سعید اسدی «ظهر» روز ۱۸ شهریور ماه به دنبال «احضاریه کتبی» به دادگاه فرهنگ و رسانه «جهت پاره‌ای از توضیحات» مراجعه کردند اما پس از مراجعه هر دو آنها بازداشت شدند.
شهرام کرمی مدیر کل هنرهای نمایشی در گفت‌وگویی با خبرگزاری فارس در تاریخ ۱۹ شهریور ماه با تاکید بر اینکه محتوای نمایش رویای شب تابستان هیچ مشکلی ندارد، گفت: «نمایش هیچ مشکلی نداشته است منتها تیزر به نحوی منتشر شده که گویای شبهاتی دارد و سوتفاهم‌هایی را در فضای مجازی ایجاد کرده که در نهایت هم کار به مراجع قضایی رسیده است.»
شهرام کرمی البته گفت آنها اطلاعی از انتشار تیزر تبلیغاتی این نمایش که باعث مشکل شده نداشته‌اند: «متاسفانه ما اطلاعی از انتشار این تیزر نداشتیم و این تیرز مجوز نداشته است.»
همچنین شهرام کرمی در گفت‌وگو دیگری با خبرگزاری دولتی ایرنا روز ۱۹ شهریور ماه گفت برای آزادی هر کدام از آنها مبلغ سه میلیارد ریال وثیقه صادر شده است. او گفته بود آنها در تلاش هستند تا «بتوانیم با تودیع وثیقه، موضوع را حل و فصل کنیم.»
نمایش «رویای شب تابستان» نوشته ویلیام شکسپیر و به کارگردانی مریم کاظمی است. این نمایش «موزیکال» محصول کارگاه‌های آموزشی مریم کاظمی در شهرستان‌های ورامین، پیشوا و قرچک است. بازیگران و عوامل این نمایش هنرجویان جوان این کارگاه‌ها بودند که قرار بود نمایش و تلاش‌شان را برای هشت شب در تئاتر شهر به اجرا بگذارند که پیش از ششمین اجرا خود توقیف شد.
رویای شب تابستان و آثار دیگر شکسپیر بارها از سوی کارگردانان تئاتر به روی صحنه رفته‌اند و سانسور و حذف صحنه یا کلمه یا دیالوگی در زمان بازبینی نمایش صورت گرفته است اما این بار نمایشی که با حضور هنرجویان تئاتر و محصول یک کارگاه آموزشی بوده با بازداشت و توقیف به بهانه «رقص» مواجه شد.
مریم کاظمی متولد ۱۳۴۴، کارگردان، نویسنده و بازیگر و موسس «گروه تئاتر مستقل» در ایران است. او تاکنون در ده‌ها فیلم، سریال تلویزیونی و تئاتر بازی کرده و نمایش‌های زیادی را نیز در مقام کارگردان و نویسنده به روی صحنه برده است از جمله تئاتر‌های «خسیس»، «رام کردن زن سرکش» و «از لس آنجلس تا بم»
سعید اسدی متولد ۱۳۳۲ نیز کارگردان، نویسنده و بازیگر و مدیر سابق تالار تئاتر مولوی در دانشگاه تهران است. او از تیرماه ۱۳۹۷ مدیر مجموعه تئاتر شهر شده است. بازداشت او دو ماه پس از آغاز مدیریتش اتفاق افتاد.
عذرخواهی اداره کل هنرهای نمایشی از جامعه تئاتری
اداره کل هنرهای نمایشی یک روز پس از بازداشت مریم کاظمی و سعید اسدی طی اطلاعیه‌ای از جامعه تئاتری ایران بابت بازداشت این دو هنرمند عذرخواهی کرد. در ابتدای این اطلاعیه آمده «ضمن ابراز خرسندی از حل موضوع، لازم است از جامعه هنری، بویژه هنرمندان تئاتر ایران به خاطر اتفاق ناخوشایند بازداشت دو هنرمند این عرصه عذرخواهی کنیم.»
در پایان این اطلاعیه با تاکید بر «حفظ حرمت اهل هنر و صیانت از حقوق هنرمندان» ذکر شده بود که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حال حل این موضوع است.با این حال در این اطلاعیه هیچ توضیحی از اتهامی وارده به آنها داده نشده بود.
همچنین در این اطلاعیه آمده بود که آزادی خانم کاظمی و آقای اسدی به صبح روز ۲۰ شهریور ماه موکول شده است: «روند اداری و مراحل قانونی آزاد شدند این دو هنرمند تئاتر، در دو روز گذشته طی شده و صبح فردا به نتیجه خواهد رسید.» با این حال آنها شامگاه ۱۹ شهریور ماه آزاد و به خانه‌های خود بازگشتند.
بیانیه تند خانه تئاتر ایران: معترضیم به بازداشت بی‌دلیل
خانه تئاتر ایران روز ۱۹ شهریور ماه با انتشار بیانیه تندی بازداشت «بی‌دلیل» دو عضو جامعه تئاتر ایران را محکوم کرد و «خواستار رفع هرگونه بازداشت، اتهام و توهین» از اعضای جامعه تئاتری ایران شده است.
در این بیانیه که از سوی هیات مدیره خانه تئاتر منتشر شده آمده است: «چرا با وجود مرجع نظارت و ارزشیابی، هر نهادی این حق را برای خود بدیهی می‌شمارد که مستقلا در امور تخصصی حوزه نمایش دخالت کند؟ چرا و به چه جرمی مدیر مجموعه‌ی تئاتر شهر که بزرگ‌ترین ویترین نمایشی کشور است را همچون مجرمان به زندان می‌برند؟»
در ادامه این بیانیه اعتراضی آمده است: «چرا یکی از بانوان هنرمند و شریف تئاتر، با سابقه روشن و قابل دفاعش چند شبانه روز باید در بازداشت به سر ببرد؟» در این بیانیه با اعتراض به رفتارهای غیرقانونی و تحت فشار قرار دادن بی‌دلیل هنرمندان آمده است: «چرا و به چه دلیل قانونی، جامعه هنری این چنین زیر یورش ناشی از کم‌تدبیری اشخاص در حوزه‌های متعدد قرار می‌گیرد و آقایان، خود برنامه‌ریز تبلیغات رسانه‌ها می‌شوند؟ چرا و به چه دلیل مدیرکل مرکز هنرهای نمایشی و مسئول تئاتر مملکت را به بازجویی و دلشوره می‌کشانید؟»
اعضای هیات مدیره خانه تئاتر در بیانیه خود خطاب به مسوولان گفته‌اند: «آقایان، روزهای سختی بر اهالی فرهنگ و هنر می‌گذرد؛ اگر التیام‌بخش دردهایشان نیستید؛ لطفا بر مشکلات‌شان نیفزایید.»
در بیانیه آمده: »ما معترضیم و بر این اعتراض پای می‌فشاریم. برای حل آن پایمردی می‌کنیم و از خواسته‌های مدنی خویش دست بر نمی‌داریم.»
اعتراضات گسترده تئاتری‌ها نسبت به بازداشت دو همکارشان و توقیف یک تئاتر
بازداشت مریم کاظمی و مدیر تئاتر شهر با واکنش وسیعی از سوی جامعه تئاتری ایران همراه بود. سجاد افشاریان بازیگر نمایش «روزهای بی‌باران» در ویدیویی که از خود در اینستاگرام منتشر کرده اعلام کرده است که این نمایش روز ۱۹ شهریور ماه در اعتراض به بازداشت همکاران تئاتری و توقیف یک نمایش به روی صحنه نخواهد رفت. او از دیگر همکارانش نیز خواسته تا نسبت به این ظلم سکوت نکنند «چرا که ممکن است از این دست اتفاق‌ها فردا برای خودمان بیفتد. خواهش ام پیوستن به این اعتراض و تعطیلی اجراهای تئاتر امروز در کل کشور است. تا بفهمند ما خانواده تئاتر به همراه مخاطبانم بی‌شمار هستیم.»
او در ادامه گفته است: «وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی رییس محترم مرکز هنرهای نمایشی شمایان هم استعفا دهید و با تمکین و محافظه‌کاری در بخش‌های دیگرس به زندگی تا ن بپردازید و از خانواده و اهالی سینما هم که صدای رساتری دارند هم درخواست می‌کنم درباره این اتفاق سکوت اختیار نکنند.» نمایش روزهای بی‌باران به کارگردانی امین بهروزی و با بازی سجاد افشاریان از تاریخ ۱۴ مرداد ماه در سالن پردیس تئاتر شهرزاد به روی صحنه رفته است.
سحر دولتشاهی بازیگر تئاتر و سینما نیز در اینستاگرام خود نوشت: «خیلی وقته که به بهانه‌های مختلف، دست روی آبروی هنرمندان گذاشتین، کسانی که سالهاست باوجود سانسورهای سلیقه‌ای شما، از میدون کنار نرفتن و تلاششون رو برای بودن کنار مردم ادامه دادن. دستگیری این دو عزیز، به بهانه‌‌ی پخش یک تیزر و مستقیم اونها رو به زندان فرستادن، آخرین شاهکار شما در زمانه‌ی غارت و چپاول بی‌حد کشوره! شرم توو وجودتون نیتس که اگر بود این وضعیت «ایران» نبود.»
ویشکا آسایش بازیگر تئاتر و سینما ایران نیز در اینستاگرام خود با نقد تنذی از وضعیت موجود خطاب به وزیر ارشاد نوشت: آقاى وزیر پاسخگو باش ؟؟؟ از تاسف گذشته، واقعا خاک بر سر سیستم و دستگاهى که اجازه مى‌دهد مدیر فرهنگى این مملکت که استاد دانشگاه تهران و مدیر مجموعه تئاتر شهر است و کارگردان یک نمایش را روانه بازداشتگاه ، اوین و رجایى شهر کنند ، آن هم به خاطر یک ویدئو از یک نمایش ، چقدر بى گِل و بى‌ریشه و غریب شده‌ایم ..»
این بازیگر در ادامه با انتقاد از مرکز هنرهای نمایشی نیز نوشت: «مرکز هنرهاى نمایشى ، اداره تئاتر شنیدن این جمله که چون وقت ادارى به پایان رسیده نتوانستیم کارى کنیم احمقانه‌ترین جمله ممکن در جهان است .. واقعا ما کى هستیم ؟ چى هستیم ؟ و براى چى تئاتر کار مى‌کنیم ؟ البته که باید با سرهاى عارى از مغز و اندیشه در خواب باشید ، بیداد بر این حجم از کوته فکرى و حماقت ، مدیران وزارت خانه فرهنگ و هنر و ارشاد اسلامى ، مدیران ارشد مملکت کاش به این مردم فقط با چشمان باز نگاه مى کردید تا بفهمید اسلام و انقلاب شما را فقر ، فساد ، اختلاس ، عقب ماندگى ، تحجر و گرسنگى به خطر مى اندازد نه حرکات موزون در تئاتر … هر چه سریعتر این اتفاق اسف بار را پایان دهید ، گر چه شمایان هیچگاه متوجه تاثیر و زخمى که بر روح و روان خانواده تئاتر انداخته اید نخواهید شد. [ حتى از نوشتن کلمه با احترام در پایان این نوشته خود دارى مى‌کنم که هر آنچه بى احترامى بوده در این سال‌ها به اصحاب فرهنگ و هنر و اندیشه دیده‌ایم.»
ساناز بیان کارگردان جوان تئاتر نیز در اینستاگرام خود با انتقاد از اینکه در وضعیت نامناسب اقتصادی جامعه، کارگردانی که تلاش برای شاد کردن مردم داشته دستگیر شده است نوشت: «آفرین… مرحبا… زنده باد…. در روزگاری که هوا برای تنفس، آب برای نوشیدن و پوشک برای بچه هایمان نداریم، استاد نجیب، فهیم و اندیشمند داستان نویسی ما بچه‌های ادبیات نمایشی ورودی ٨٠ و مدیر تئاتر شهرِ امروز ، به خاطر پخش تیزر یک نمایش به زندان رفت..بالاسری ها این روزها بدجوری به کندن گور باورِ نداشته ی مردم به خودشان مشغولند و هیچ دستی هم جلودارشان نیست… که فدای سرمان! بیشتر و عمیق تر بِکَنید این گور را! بعد از چنین اتفاقی تنها میشود در تجمعی تئاتری سیاه پوشید و فریاد زد…»
از سوی دیگر عاطفه تهرانی بازیگر باسابقه تئاتر نیز در اینستاگرام خود از تجربه خود به دادسرا تهران و ممنوع الکاری خود در سال‌های گذشته نوشته است: «زمانی که برای “اتللو” به مدت ۶ سال ممنوع الکار شدم،و تا ٣ سال دادسرا می‌رفتم و می‌آمدم ،هیچ‌کدام از شما حتی نزدیک‌ترین دوستان و آشنایان تئاتریم که با آنها بزرگ شده بودم عکس‌العمل نشان نداد. خیلی تلخه..شاید اگر یکی از شما ریکشن داشت، اونقدر احساس تنهایی و درماندگی نمی‌کردم،…اصلا شاید با حمایت شما ۶ سال ممنوع الکار نمی‌بودم،..یا اونقدر در قعر تنهایی خودم فرو نمی‌رفتم.»
عاطفه تهرانی در بخش دیگری از یادداشت کوتاه خود با اظهار خوشحالی از اعتراضات گسترده تئاتری‌ها نسبت به بازداشت مریم کاظمی و سعید اسدی نوشت: «چیزی که ارزشمند هست اینه که حمایت شما باعث میشود این عزیزان احساس کنند تنها نیستند و از سمت کسی یا کسانی حمایت می‌شوند.»
