فراخوان مشارکت فعالان و سازمان های مدافع حقوق بشر در بررسی عمومی دوره ای حقوق بشر ایران در سازمان ملل متحد
– بررسی عمومی دوره ای (یو پی آر)
– اطلاعات و راهنمایی برای گروههای ذینفع در مرجع بررسی عمومی دوره ای
– نهاد سازی شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد
(۱۵ اردیبهشت ۱۳۸۸) کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران امروز با انتشار فراخوانی اعلام کرد که شورای حقوق بشر سازمان ملل در اوایل سال آینده میلادی، گزارش دوره ای خود را در زمینه وضعیت حقوق بشر در ایران در هفتمین نشست بررسی عمومی دوره ای خود تهیه خواهد کرد. کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران با تکیه بر این که بخش مهمی از این گزارش بر مبنای گزارش های ارسالی از سوی سازمان های غیر دولتی خواهد بود، از تمامی سازمان ها و نهادهای حقوق بشر در ایران دعوت کرد که با ارسال گزارش های خود به شورای حقوق بشر، در روند تهیه این بررسی موثر باشند. موعد ارسال گزارش های سازمان های غیر دولتی ایران، ۱۰ شهریور ماه ۱۳۸۸ (یکم سپتامبر ۲۰۰۹) می باشد.
مجمع عمومی سازمان ملل متحد برای اینکه در حوزه حقوق بشر رفتار برابری با همه کشورها داشته باشد، در پاراگراف ایی بند ۴ قطعنامه ۲۵۱/ ۶۰ خود که مربوط به شکل گیری شورای حقوق بشر درتاریخ ۱۵ ماه مارس سال ۲۰۰۶ میلادی است، مرجع جدید یو پی آر(Universal Periodic Review, UPR) در حوزه حقوق بشررا در سازمان ملل متحد معرفی کرد. یو پی آر؛ بررسی عمومی دوره ای وضعیت حقوق بشر همه ۱۹۲ کشور عضو سازمان ملل متحد است که طی آن تعهدات و الزامات همه دولت ها در حوزه حقوق بشر در چارچوب ساختاری یکسان مورد بررسی قرار می گیرد. دوره اولیه یو پی آر ۴ ساله است که از سال ۲۰۰۸ میلادی آغاز و تا سال ۲۰۱۱ ادامه خواهد داشت و در هر سال وضعیت حقوق بشر ۴۸ کشور بررسی می شود. وضعیت حقوق بشر کشور ایران در سال ۲۰۱۰ مورد بررسی عمومی قرار خواهد گرفت.
ارون رودز، سخنگوی کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران با تاکید بر اهمیت حضور تک تک افراد و سازمان هایی که فکر می کنند می توانند در بررسی دوره ای حقوق بشر ایران نقش موثر و مفیدی داشته باشند، گفت: “این یک فرصت است، هم برای همه افراد و سازمان های غیر دولتی که توان و ظرفیت های خودشان را برای ارائه گزارش های ساختمند و مناسب بالا ببرند، و هم برای دولت ایران که با استفاده از ظرفیت و توان فعالان و مدافعان حقوق بشر، به بازسازی و جبران خسارت های وارده به حقوق برابر همه شهروندان بپردازد.”
یو پی آر از اهمیت های بسیار برخوردار است اما شاید مهمترین آن فرصت و امکان مشارکت همه افراد و گروههای ذینفع در بررسی است. برای اینکه مرجع یو پی آر بتواند این حجم عظیم مشارکت را درمورد همه کشورها با رفتاری برابر به انجام برساند، فرآیند و دستورالعمل های اجرایی آن در بیانیه های مجمع عمومی و شورای حقوق بشر مصوب شده است. دو قطعنامه ۲۵۱/۶۰ مجمع عمومی سازمان ملل متحد و ۱/۵ شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، راهنمای مرجع یوپی آر و همچنین همه دولت ها، سازمان ها و افرادی است که در بررسی عمومی دوره ای تمایل به مشارکت دارند. اطلاعات و راهنمای فنی برای افراد و گروه های ذینفع که در ماه ژولای سال ۲۰۰۸ تدوین شده، منبع بسیار خوبی برای چگونگی مشارکت سازمان های غیر دولتی و افراد در بررسی عمومی دوره ای است.
بررسی وضعیت حقوق بشر هر کشوری، طبق برنامه زمانبندی شده درژنو در نشستی مرکب از ۴۷ دولت عضو شورای حقوق بشر انجام می شود.نشست بررسی وضعیت ایران در فوریه ۲۰۱۰ برگزار خواهد شد و گزارش های سازمان های غیر دولتی باید تا اول سپتامبر ۲۰۰۹ توسط شورای حقوق بشر دریافت شوند. مبنای بررسی در این نشست سه گزارش است:
گزارش اول، گزارشی است که دولت مورد بررسی آن را آماده کرده و می تواند گزارش کشوری نامیده شود، گزارش دوم گزارشی است که اداره کمیسیونر عالی حقوق بشر بر اساس اطلاعات ارائه شده توسط سایر مراجع حقوق بشری سازمان ملل از جمله گزارشگران ویژه ارائه خواهد کرد، و گزارش سوم خلاصه گزارشی است از اطلاعات و گزارش های ارائه شده توسط گروههای ذینفع و افراد که این خلاصه گزارش توسط اداره کمیسیونر عالی حقوق بشر تهیه و به نشست ارائه می شود.
کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران با دعوت از همه مدافعان و فعالان حقوق بشرایران چه در داخل کشور و چه در خارج کشور به مشارکت در بررسی دوره ای حقوق بشر ایران در ارائه گزارش مستقل یا مشترک اعلام کرد: “مهم استفاده از این فرصت است. مدافعان حقوق بشر می توانند تصمیم بگیرند که چگونه می خواهند از این فرصت ایجاد شده استفاده کنند. پیشنهاد کمپین با توجه به تجربیات کشورهایی که تاکنون وضعیت حقوق بشر آنها بررسی شده است این است که در درجه اول نسبت به آگاهی رسانی در سطح جامعه نسبت به این فرصت، با نشر اطلاعات لازم به هر طریق ممکن اقدام بشود، یعنی هر فردی و هر سازمانی آگاه شود که این حق اوست که در بررسی دوره ای وضعیت حقوق بشر ایران در چارچوب سازمان ملل متحد شرکت کند. کار دوم، آموزش افراد به همدیگر است که بدانند طبق چه اصولی و با استناد به چه منابعی، چه گزارشی را با چه ساختاری و در چه زمانی باید ارائه کنند. کار سوم در گفتگوی همه مدافعان حقوق بشر با یکدیگر می باشد که تا حد ممکن سعی کنند به توافق هایی در مورد چگونگی ارائه گزارش برسند تا از توان خود بهترین بهره را ببرند و دوباره کاری نکنند. چهارمین اقدام، نه البته از نظر مرتبه زمانی، این است که هر چقدر افراد و سازمان ها امکان دارند با دولت در ارائه گزارش واقع بینانه کشوری همکاری کنند. این شیوه همکاری اگر در مراحل آغازین شروع شود، به ادامه مذاکرات در بررسی نهایی در ژنو بسیار کمک خواهد کرد. و آخرین کار هم حضور در بررسی نهایی در ژنو است که سازمانها و افرادی که تمایل دارند و امکانش را دارند خوب است که در این مذاکرات شرکت کنند و تاثیر نهایی را در خروجی حاصل از این بررسی داشته باشند. البته کار به اینجا ختم نمی شود. نتیجه این بررسی بعنوان توصیه ها برای هر کشوری ارائه خواهد شد. افراد و سازمان های حقوق بشری می توانند در پیگیری اجرای این توصیه ها و ارائه گزارش در باره آنها فعالانه مشارکت کنند.”
زمان بررسی دوره ای وضعیت حقوق بشر کشور ایران سال ۲۰۱۰ است ، اما طبق اصول، گزارش سازمان های غیر دولتی و افراد باید ۶ ماه قبل از شروع بررسی در اختیار شورای حقوق بشر و اداره جامعه مدنی آن قرار گیرد. آخرین مهلت ارائه گزارش ساعت ۱۲ ظهر روز اول ماه سپتامبر ۲۰۰۹ به وقت اروپاست. این گزارش باید به یکی از زبان های رسمی سازمان ملل متحد ارائه شود.
کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران برای آگاه سازی فعالان و سازمان های مدافع حقوق بشر ایران از اصول و ساختار یو پی آر، منابع ذیل را به فارسی ترجمه کرده است:
اطلاعات و راهنمایی برای گروههای ذینفع در مرجع بررسی عمومی دوره ای مورخ ژولای سال ۲۰۰۸ میلادی که راهنمای عمل اختصاصی برای فعالان و سازمان های مدافع حقوق بشراست:
https://chrifa.wpengine.com/1388/02/inforguidelines
قطعنامه ۲۵۱/۶۰ مجمع عمومی سازمان ملل متحد مورخ ۱۵ ماه مارس ۲۰۰۶٫ اهمیت این قطعنامه در شناختن جایگاه سازمانی یو پی آر در شورای حقوق بشر است:
https://chrifa.wpengine.com/1388/02/ohchr251
قطعنامه ۵/۱ شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد مورخ ۱۸ ماه ژوئن سال ۲۰۰۷ که کلیه اصول، منابع و ساختار یو پی آر در آن تشریح شده است:
https://chrifa.wpengine.com/1388/02/hrcres51
از انجا که اسناد مبنا برای بررسی دوره ای عمومی، منشور سازمان ملل متحد، اعلامیه جهانی (بیانیه عمومی) حقوق بشر، اسناد حقوق بشر که دولت مورد بررسی عضو آن است، پیمان ها و تعهدات داوطلبانه و قوانین بشردوستانه قابل اجرا برای کشور مورد بررسی است، فهرست و نسخه هایی از این اسناد نیز در اینجا در دسترس است.
خلاصه ای از توصیه های مراجع مختلف سازمان ملل در ۴ سال گذشته در مورد ایران تهیه شده که آن هم به فارسی در اختیار خواهد بود. همانگونه که در قطعنامه ها خواهید خواند، کار سازمان های غیر دولتی و فعالان حقوق بشر این نیست که این توصیه ها را فهرست کنند. اداره کمیسیونر عالی حقوق بشر نحوه اجرای همه این توصیه ها را در گزارش خود خواهد آورد. اهمیت این توصیه ها برای افراد و سازمان های مدافع حقوق بشر صرفا اطلاع است و در صورت لزوم ارجاع در گزارش خود.
به مرور گزیده ای از تجربیات کشورهای مختلف نیز به فارسی در دسترس خواهد بود.
برای اطلاع بیشتر از بررسی عمومی دوره ای، به سایت کمپین بین المللی حقوق بشر در این پیوست مراجعه کنید:
