حمله اسرائیل به زندان اوین؛ضرورت اقدام فوری و حمایت جهانی برای آزادی زندانیان سیاسی
سه‌شنبه ۳ تیر ۱۴۰۴ – در پی حمله ارتش اسرائیل به زندان اوین، نگرانی‌ها درباره جان و امنیت زندانیان در سراسر کشور به‌طور چشمگیری افزایش یافته است؛ به‌ویژه در مورد آن دسته از افرادی که به‌تازگی و به دلایل سیاسی یا امنیتی، با اتهام‌هایی مبهم و واهی بازداشت شده‌اند، اکنون خطر جدی جان آنها را تهدید می‌کند.
کمپین حقوق بشر ایران از سازمان ملل متحد و رهبران جهان می‌خواهد با قاطعیت خواستار آزادی فوری تمامی زندانیان سیاسی، تأمین امنیت جانی و حقوق قانونی بازداشت‌شدگان، و توقف روند فزاینده‌ی بازداشت‌های خودسرانه و صدور احکام سنگین و بی‌ضابطه بدون رعایت موازین دادرسی عادلانه در نظام قضایی جمهوری اسلامی ایران شوند.
هادی قائمی، مدیر کمپین حقوق بشر ایران، هشدار داد: «خطر وقوع قتل‌عام زندانیان سیاسی در ایران کاملاً جدی و واقعی است. جامعه جهانی باید پیش از آن‌که فاجعه خونین دیگری رخ دهد، بدون تأخیر و با قاطعیت، مقام‌های جمهوری اسلامی را از انجام چنین اقدامات فاجعه‌باری باز دارد.»
در پی حمله اسرائیل به زندان اوین ساختمان‌های اداری، دادسرا، سالن ملاقات، بهداری، سردر زندان اوین و بندهای ۸ و بند زنان این زندان، بیشترین آسیب را دید. بنا بر اطلاع‌رسانی خانواده‌های حاضر در این بندها: «در بند زنان اوین، دیوار، بخشی از سقف و شیشه‌های این بند تخریب شده، اما در صورت زخمی شدن زندانیان نیز، در فقدان بهداری و عدم اعزام به بیمارستان، هیچ‌گونه خبری مبنی بر سلامت جانی و روانی این زندانیان به‌صورت کامل در دست نیست. همچنین در بند ۸، با وجود زخمی شدن شماری از زندانیان، گارد زندان با حمله به زندانیان، مانع از تلاش آنان برای خروج از شده است.
خبرگزاری قوه قضاییه جمهوری اسلامی نیز اعلام کرد در پی این حملات، «چند تن از کارمندان زندان» کشته شدند و شرایط زندان را عادی اعلام کرد.
زندانیان — از جمله زنان و کودکانی زیر دو سال — در شرایطی نگهداری می‌شوند که از دسترسی به مراقبت‌های پزشکی، سرپناه امن و نیازهای اولیه محروم‌اند. با وجود وخامت اوضاع، مقام‌های جمهوری اسلامی از انتقال مجروحان به مراکز درمانی خودداری کرده‌اند و ارتباط خانواده‌ها با عزیزانشان نیز قطع شده است.
نیروهای امنیتی و عوامل سازمان زندان‌های جمهوری اسلامی، نه‌تنها از ارائه کمک و امدادرسانی خودداری کرده‌اند، بلکه سرکوب درون زندان را تشدید کرده و زندانیان مجروح را تهدید و مورد ضرب‌وشتم قرار داده‌اند.
گزارش‌های تأییدنشده‌ای از انتقال‌های مخفیانه زندانیان منتشر شده که نگرانی‌ها درباره موارد ناپدیدسازی قهری را به‌شدت افزایش داده است. هم‌زمان، صدها شهروند در تهران با اتهام‌های سیاسی و امنیتی بازداشت و به زندان اوین منتقل شده‌اند
طبق یافته‌های کمپین حقوق بشر، در روزهای اخیر شمار بازداشت‌شدگان با اتهام‌های سیاسی و امنیتی در بسیاری از شهرهای کشور ــ به‌ویژه در مناطق کردنشین ــ به‌طور چشمگیری افزایش یافته است.
در تاریخ ۲۸ خرداد، غلامحسین محسنی‌اژه‌ای، رئیس دستگاه قضاییه جمهوری اسلامی، به‌طور علنی خواستار رسیدگی سریع به پرونده‌های اتهام جاسوسی شد، و مجلس شورای اسلامی نیز طرح دوفوریتی تشدید مجازات همکاری با دولت‌های متخاصم را تصویب کرد.
این تحولات، با توجه به سابقه جمهوری اسلامی در اجرای احکام اعدام زندانیان سیاسی، پس از محاکمه‌های نمایشی و زیر شکنجه، زنگ خطر جدی به صدا درآورده‌اند.
نگرانی‌های شدید همچنین درباره ده‌ها زندانی سیاسی وجود دارد که پیش‌تر با اتهام‌های ساختگی امنیتی به اعدام محکوم شده‌اند. این افراد در خطر واقعی قربانی شدن و اجرای احکام اعدام انتقام‌جویانه قرار دارند، در حالی که هیچ نقشی در شروع جنگ نداشته‌اند. از زمان آغاز جنگ، دستگاه قضایی جمهوری اسلامی دست‌کم سه نفر را در پرونده‌هایی مشابه و با نقض گسترده اصول دادرسی عادلانه پای چوبه دار برده و اعدام کرده است.
کمپین حقوق بشر ایران از رهبران جامعه جهانی می‌خواهد تا با فشار بر مقام‌های جمهوری اسلامی از آنها بخواهند تا:
-
شرایط آزادی یا مرخصی اضطراری برای همه زندانیان سیاسی طبق قوانین ایران در شرایط بحرانی را فراهم کند.
-
همه اعدام‌ها به‌ویژه در مورد زندانیان سیاسی را متوقف کند.
-
دسترسی دائمی زندانیان به پناهگاه ایمن، خدمات درمانی، غذا، آب، وکیل و تماس با خانواده را تضمین کند.
-
در مورد محل نگهداری همه بازداشت‌شدگان و انتقال‌های صورت‌گرفته در جریان جنگ، و اطلاع‌رسانی درباره وضعیت، محل و سلامت آنها فورا شفاف‌سازی کند.
حمله هوایی روز دوشنبه ارتش اسرائیل به زندان اوین — مکانی که افراد غیرنظامی، از جمله زندانیان سیاسی در آن نگهداری می‌شوند — ناقض اصل بنیادنی تفکیک میان اهداف نظامی و غیرنظامی است و تخلف جدی و مسئولیتی سنگین طبق حقوق بین‌الملل بشردوستانه به‌شمار می‌رود؛ زیرا بر اساس این قوانین، زندانیان از حمایت و وضعیت حفاظتی ویژه‌ای برخوردارند.
در عین حال، جمهوری اسلامی نیز به‌طور قانونی موظف است جان همه زندانیان را حفظ کند. ناتوانی در تخلیه، ارائه کمک درمانی، یا اطلاع‌رسانی به خانواده‌ها مصداق بی‌مبالاتی جنایی و رفتار غیرانسانی و تحقیرآمیزاست.
بر اساس قوانین ایران نیز، در شرایط جنگی و اضطراری، مقامات موظف‌اند از ابزارهای قانونی همچون آزادی با وثیقه، آزادی مشروط یا انتقال زندانیان برای حفظ جان آنها استفاده کنند.
نگرانی از وضعیت زندانیان
ساعاتی پس از حمله اسرائیل به زندان اوین گروهی از زندانیان در بیانیه‌ای به شرح وضعیت زندان پرداختند. در بخشی از این بیانیه آمده است: « در پی حمله هوایی جنگنده‌های اسرائیل به زندان اوین، بخش‌هایی از ساختمان‌های اداری، بهداری و دفتر انتظامی دادسرای زندان به‌شدت تخریب شد. بخشی از بند چهار فرو ریخته، شیشه‌ها شکسته، و به دلیل هجوم زندانیان به طبقه پایین برای نجات جان خود، تعدادی زخمی شده‌اند.
بهداری زندان عملا نابود شده و هیچ امکانات اولیه‌ای برای درمان زخمی‌ها در بند وجود ندارد. مسئولان زندان از اعزام مجروحان به بیرون خودداری می‌کنند و عملاً زندانیان مجروح را بدون رسیدگی رها کرده‌اند.
در همین حال، نیروهای امنیتی و گارد زندان با حضور گسترده در داخل بندها، به‌جای کمک‌رسانی، فضا را به‌شدت امنیتی و سرکوبگرانه کرده‌اند. تهدید، ارعاب و فشار بر زندانیان به‌ویژه پس از وقوع حمله افزایش یافته است.
در بیرون زندان، اتوبان‌های منتهی به اوین مسدود شده و از رسیدن خانواده‌ها جلوگیری می‌شود. با این‌حال جمعی از خانواده‌ها با وجود خطر، مقابل زندان اوین تجمع کرده‌اند».
این زندانیان در بیانیه خود از مردم و خانواده‌ها خواسته‌اند که برای نجات جان‌شان روبه‌روی زندان اوین تجمع کنند.
یک منبع آگاه و زندانی سابق محبوس در اوین به کمپین حقوق بشر ایران گفت: «من بعد از شنیدن خبر حمله به زندان اوین، خودم را به حوالی زندان اوین رساندم. حوالی زندان وضعیت به شدت امنیتی و پلیسی بود و نیروهای امنیتی و سپاه و نیروی انتظامی در اطراف زندان و خیابان‌ها بسیار زیاد بود. در نهایت ماموران مرا به سمت محله اوین هدایت کردند».
پس از حمله اسرائیل به زندان اوین یک تماس تلفنی از سوی محمد نوری‌زاد از درون زندان اوین منتشر شد که او در این تماس تلفنی تایید می‌کند که بخش‌های از زندان آسیب جدی دیده است و شماری از محبوسان زخمی شدند.همچنین احمد قدیانی، فرزند ابولفضل قدیانی، زندانی سیاسی ۸۰ ساله، در صفحه ایکس خود نوشت: «پدرم از زندان اوین زنگ زد. به زندان اوین حمله شده است و تمام شیشه‌های بند شکسته است. از قرار معلوم بهداری هم آسیب دیده است و کسی هم می‌گفت سردر زندان را زده‌اند. واقعاً ج.ا می‌خواهد این همه زندانی سیاسی را، که بسیاری از آنها بیمارند، در زندان نگه دارد؟ این چه جنایت و حماقتی است؟»
ویدا ربانی، زندانی سابق سیاسی هم که به تازگی از اوین آزاد شده است در صفحه ایکس خود با اشاره به تخریب دادسرای اوین نوشت: « دادسرای اوین پر از خانواده‌هایی هست که میرن برای پیگیری کار زندانی‌هاشون… پر از زندانی‌هایی که از بند و بازداشتگاه میبرنشون دادسرا…»
خواهر سسیل کوهلر، شهروند فرانسوی محبوس در این زندان، این اقدام را «کاملا غیرمسئولانه» خواند و هشدار داد که جان زندانیان به‌شدت در معرض خطر است. نوئمی کوهلر گفت: «این واقعاً بدترین اتفاقی است که می‌توانست رخ دهد. ما نمی‌دانیم آنها زنده هستند یا نه.» او از دولت فرانسه خواست با محکوم کردن صریح این حملات، برای نجات و آزادی شهروندان زندانی در ایران اقدام فوری انجام دهد.
شیرین اردکانی، وکیل خانواده کوهلر، نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه، حمله به زندان اوین را «غیرقانونی» دانست و تأکید کرد: «جان انسان‌ها به بازی گرفته شده؛ هم از سوی اسرائیل و هم جمهوری اسلامی ایران.» این اظهارات در حالی بیان می‌شود که گزارش‌ها حاکی از آسیب شدید به بخش‌هایی از زندان اوین، از جمله بند زنان، است.
کانال شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران نیز در گزارشی نوشت که : «تعداد زیادی از سربازان وظیفه و کادر زندان و تعدادی از زندانیان مالی و تعدادی از افراد غیر نظامی مراجع به دادسرای اوین کشته شده‌اند».
سپیده قلیان زندانی سابق سیاسی که به تازگی از اوین آزاد شده است در صفحه ایکس خود نوشت: «دو کودک زیر ۲ سال در اوین محبوس هستند».
محمد حبیبی، سخنگوی شورای صنفی معلمان نیز در صفحه ایکس خود نوشت : «نتیجه حمله اسرائیل به زندان اوین : «کشته شدن تعدادی زیادی سرباز صفر و کادر زندان و زندانی مالی و ترنس ، تخریب زندان اوین و انتقال زندانیان سیاسی به زندان تهران بزرگ.»
